Ψάχνοντας να βρω έναν σχετικά πρωτότυπο τρόπο για να παρουσιάσω μια τόσο πρωτότυπη παράσταση αρχαίου δράματος, όπως αυτή που παρακολουθήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα και για τρεις βραδιές στο Θέατρο Δάσους, κατέληξα ότι αυτό το κείμενο πρέπει να ξεκινήσει από μια μικρή ιστοριούλα…

Ήταν λοιπόν κάποτε δύο φίλοι που ήθελαν να γίνουν ηθοποιοί. Τον έναν τον έλεγαν Βασίλη Παπαβασιλείου και τον άλλο Λευτέρη Βογιαντζή. Στην πορεία συνειδητοποίησαν ότι καλός ηθοποιός είναι αυτός που μπορεί να αυτοσκηνοθετείται κι έτσι, έγιναν σκηνοθέτες. Εν έτη 1992 ο Λ.Βογιαντζής ανεβάζει την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή απολαμβάνοντας το μένος των κριτικών. Δεκατρία χρόνια αργότερα θα παρακολουθήσει τον «Αίαντα» του φίλου του Β.Παπαβασιλείου και, μια ¨κλεμμένη¨ ιδέα, θα του δώσει το έναυσμα για μια νέα και διαφορετική Αντιγόνη που παρακολουθήσαμε στις 25 του Αυγούστου από την Νέα Σκηνή της Αθήνας.

Η «Αντιγόνη» αποτελεί –χωρίς υπερβολές- ίσως και το πιο γνωστό, χιλιοπαιγμένο και βαθιά ελληνικό αρχαίο κείμενο, το οποίο, σύμφωνα και με την άποψη του σκηνοθέτη, είναι λίγο πολύ οικείο σε όλους μας από το σχολείο. Για αυτόν τον λόγο, δεν θα επιμείνω τόσο στην υπόθεση και στην γνωστή και αιώνια διαμάχη του βασιλιά Κρέοντα και της Αντιγόνης, μα στην υπέρμετρη διαχρονικότητα του δράματος μεταφρασμένη στην πρωτοπορία του Βογιαντζή να εντάξει την παράσταση στην δεκαετία του 50’ δημιουργώντας α μη τι άλλο μια άκρως συγκινησιακή ατμόσφαιρα με μνήμες και μυρωδιά από τα μετεμφυλιακά χρόνια. Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης (Χλόη Ομπολένσκι) συνηγορούσαν γενναιόδωρα στο να βασιστεί η «Αντιγόνη» στην λιτότητα όχι μόνο όσον αφορά το τοπίο μα και τις ερμηνείες των ηθοποιών. Η σχετική καινοτομία του σκηνοθέτη να μην αυτονομηθούν τα κεντρικά πρόσωπα του έργου από τον χορό και να μην υπακούσουν σε τρανταχτά standards διαλόγων ( που καθόλου δεν γουστάρει όπως έχει δηλώσει ο ίδιος) έδινε έναν πολύ ενδιαφέρον λυρικό τόνο, αποφεύγοντας την διάκριση των χαρακτήρων είτε ηχητικά, είτε χρωματικά είτε κινησιολόγικα (Ερμής Μαλκότσης). Εκτός ίσως από τον ρόλο του Κρέοντα που ερμήνευε ο ίδιος…

Για να πούμε βέβαια την αλήθεια, ο τρόπος που ο Βογιαντζής περίφερε τον εαυτό του στη σκηνή ως άλλος στρατηγός ή δικτάτορας, κουβαλώντας και υπονοώντας όλη την ανοησία και την υπεροψία των κυβερνώντων ήταν, το λιγότερο, γοητευτικός. Εξάλλου, απλά μας επιβεβαίωσε την δική του άποψη ότι η ¨πτώση¨ του Κρέοντα είναι πολύ πιο βαθιά και ενδιαφέρουσα από τον πόνο και την μοναξιά του χαρακτήρα της Αντιγόνης. Όσον αφορά την τελευταία, η Αμαλία Μουτούση αντιμετώπισε τον ρόλο όπως έπρεπε, σαν ένα παιδί γεμάτο πείσμα και αγάπη που ήταν στην ουσία η Αντιγόνη, μακριά από τα υπεροπτικά, φεμινιστικά και άλλα παρόμοια που έχει χρεωθεί αυτός ο χαρακτήρας κατά καιρούς. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί ( Ν.Κουρής, Δ.Ήμελλος, Αλ.Καλτσίκη, Ε.Σαουλίδου κ.α.) στάθηκαν επιτυχώς και ανεξαιρέτως στο ύψος ή …και το βάθος των περιστάσεων.

Η «Αντιγόνη» μας ¨μίλησε¨ τελικά για τα πάντα. Μας άφησε όμως με συναισθήματα διόλου ξεκάθαρα, πολύπλοκα και απλά ταυτόχρονα, όπως και η ίδια η παράσταση. Όπως και να ΄χει , ούτε ο ίδιος ο Βογιαντζής φαίνεται να τα έχει ξεκαθαρίσει δηλώνοντας και…απειλώντας (με την καλή έννοια) ότι θα μπορούσε να σκηνοθετεί μόνο και συνέχεια «Αντιγόνη», καθώς σίγουρα δεν έχει ¨τελειώσει¨ μαζί της!

Κατεβαίνοντας λοιπόν από το θέατρο στο τέλος της παράστασης δύο είναι οι δρόμοι που μπορείς να ακολουθήσεις-και δεν είναι αυτοί της αρετής και της κακίας. Είτε θα βασανιστείς αναμασώντας τα διφορούμενα και τα αναπάντεχα της παράστασης που μόλις υπήρξες μάρτυρας ή απλά θα μαζέψεις ένα από τα χιλιάδες στάχια που κατέκλυζαν την σκηνή για να έχεις να αναμασάς στον δρόμο του γυρισμού σαν άλλος Χακ Φιν! Η μπορείς να τα κάνεις και τα δύο. Τ ‘αφήνω πάνω σας.

Ειρήνη Καραχρήστου