ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟΙ 20/11/2002

Συνέντευξη στον Χρήστο Γατσογιάννη

Μετά από την αποχώρηση τους από την Wipe Out, πριν από 2 χρόνια, οι Aρχάνθρωποι αποφάσισαν να ρισκάρουν, ηχογράφησαν το καινούργιο υλικό με προσωπικά τους έξοδα για να βρουν ανταπόκριση τελικά από την Ankh productions,μια εταιρεία που δε μας είχε συνηθίσει στο παρελθόν στις κυκλοφορίες ελληνόφωνου ροκ. Αρχές του προηγούμενου καλοκαιριού, με αφορμή λοιπόν την κυκλοφορία του δεύτερου δίσκου των αρχάνθρωπων είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον τραγουδιστή, συνθέτη, στιχουργό του συγκροτήματος, Αλέξανδρο Ζαχαριάδη για το παρελθόν, τις φιλοδοξίες, τις ανησυχίες του συγκροτήματος και για το λαβύρινθο στον οποίο έχει περιέλθει το ελληνόφωνο ροκ τα τελευταία χρόνια.

Ο καινούργιος δίσκος λοιπόν κυκλοφόρησε... Αινίγματα και Μυστικά... Tι έχει αλλάξει από την πρώτη σας δισκογραφική δουλειά; αισθάνεστε πιο έμπειροι τώρα;

Ασφαλώς και η εμπειρία αυξάνει. Στην προκειμένη περίπτωση, κυρίως όσον αφορά στην στουντιακή αντιμετώπιση και επεξεργασία των τραγουδιών. Το ζητούμενο βέβαια για ένα σχήμα αλλά και για κάθε δημιουργό γενικότερα είναι, παράλληλα με την φυσιολογική απόκτηση εμπειρίας, να διατηρείται και ο αρχικός ενθουσιασμός και η αγνότητα στις προθέσεις. Η αρμονική συνύπαρξη ωριμότητας στην αισθητική και διαρκούς ανανέωσης και αναζήτησης είναι ότι καλλίτερο αλλά και εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί.
Στο νέο μας δίσκο θέλαμε να είμαστε πιο λιτοί και συνεπώς πιο άμεσοι επιδιώκοντας να κάνουμε ροκ τραγούδια πέρα από κάθε μόδα -κάτι που σήμερα είναι δυστυχώς δυσεύρετο- τα οποία και εύληπτα να είναι, αλλά και να λειτουργούν και σε δεύτερο νοηματικό επίπεδο.

Θα ήθελα να μου πεις λίγα λόγια Αλέξανδρε για την ιστορία του συγκροτήματος.. Πώς δημιουργήθηκαν οι αρχάνθρωποι... για τις πρώτες εμφανίσεις...

Οι Αρχάνθρωποι δημιουργήθηκαν από την ανάγκη παρουσίασης στο κοινό αρκετών τραγουδιών που είχαν συγκεντρωθεί στα πέτρινα χρόνια για το ελληνικό ροκ των τελών της δεκαετίας του 80 και των αρχών αυτής του 90. Μετά από προσεκτική αναζήτηση , βρέθηκαν οι μουσικοί που είχαν όσο το δυνατόν κοινές ανησυχίες και προθέσεις σε σχέση με το χώρο αυτό και τελικά ξεκινήσαμε το´97. Είναι γεγονός ότι τις πρώτες μας εμφανίσεις, παρά τις πολύ μέτριες, αν όχι κακές ηχητικές εγκαταστάσεις, τις θυμόμαστε με πολλή ευχαρίστηση. Υπήρχε ο ενθουσιασμός κυρίως επειδή παρουσιάζαμε τα δικά μας κομμάτια και παρατηρούσαμε πως ο κόσμος παρακολουθούσε με ιδιαίτερη προσοχή. Αυτό μας έδωσε και τη δύναμη να συνεχίσουμε παρότι δεν είμαστε το σχήμα με τις εμπορικές προδιαγραφές και ούτε φυσικά καιγόμαστε για δημοσιότητα.

Το πρώτο live μπορεί να είναι μια καλή εμπειρία, μπορεί να είναι και μία τραυματική. εσύ με τι θα το παρομοίαζες;

Αν ρωτάς για την προσωπική μου πρώτη ζωντανή εμφάνιση, αυτή είχε την ιδιομορφία ότι έγινε σε ξένη χώρα, στην Αγγλία, και μάλιστα σε μια σκηνή όπου δυο ώρες αργότερα εμφανιζόταν οι Madness. Μπορείς λοιπόν να φανταστείς την έξαψη και τις συναρπαστικές στιγμές της αναμονής. Το περίεργο ήταν ότι όταν ανέβηκα να τραγουδήσω , η παρουσία τόσων ατόμων, αντί για τρακ, ανέβαζε την αδρεναλίνη και φυσικά όλα κύλησαν ονειρεμένα.

Εφόσον είχες εμπειρία με τον αγγλικό στίχο, γιατί επέλεξες για την πορεία σου με τους Αρχανθρώπους τον ελληνικό;

Α φίλε μου εδώ είμαι κάθετος. Γράφω στίχους στη γλώσσα που σκέπτομαι, στη γλώσσα που επικοινωνώ και ονειρεύομαι. Ακόμα και στην Αγγλία τραγουδούσα κυρίως τα δικά μου ελληνικά, αλλά και άλλων ελλήνων συνθετών τραγούδια. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως απορρίπτω ή δεν σέβομαι τις ξενόγλωσσες ελληνικές προσπάθειες. Απλά αυτό που επιδιώκω είναι να γράφω ελληνικά ροκ τραγούδια με στιχουργική άποψη και όχι να παραγεμίζω μουσικά σχήματα με εύηχες μεν, μα κενού περιεχομένου αγγλικούρες. Στην τελευταία περίπτωση θα ήμουν ψεύτικος και συνεπώς θα αποτύγχανα παταγωδώς.

Είναι η κύρια απασχόληση σας η μουσική;

Πραγματικά, οι ασχολίες όλων -εκτός από μένα- περιστρέφονται γύρω από τη μουσική. Δεν έχω καταλήξει ακόμα, αν με τις σημερινές συγκυρίες είναι συνετό για ένα δημιουργό να εξαρτά την φυσική του επιβίωση από τα έργα του. Καταλαβαίνεις τι εμπόδια και τι παγίδες εμφανίζονται μπροστά σε μια υποτιθέμενη ανεξάρτητη και χωρίς παραχωρήσεις πορεία. Ακόμα και στις πιο ανώδυνες και έντιμες περιπτώσεις θα υποβόσκει μια εσωτερική πίεση για προσέγγιση του μέσου γούστου της πλειοψηφίας.

Στους στίχους σου Αλέξανδρε διακρίνει κανείς έντονο προβληματισμό, ρομαντισμό και μια γενικότερη ανησυχία... Είναι τα τραγούδια σου βιωματικά;

Χωρίς αμφιβολία ναι! Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να γράψω διαφορετικά. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως απαραίτητα είχα και όλες τις εμπειρίες των ηρώων των τραγουδιών μου, ιδίως αυτών με τα πιο υπερρεαλιστικά θέματα. Σίγουρα όμως ο ψυχισμός μου είναι σε αρμονία με τα διαδραματιζόμενα και ελπίζω οι κώδικες μου κοντά στις αναζητήσεις των σκεπτόμενων ακροατών .

Θα ξανάρθουν....ένα τραγούδι που ίσως πρόλαβε την επικαιρότητα και πρέπει να μεταφραστεί και να σταλεί στον κύριο Μπους;

Νομίζω ότι πολύ αξία θα δινόταν με την κίνηση αυτή στο άτομο που αναφέρεσαι και που δεν είναι παρά μια άβουλη και ανόητη μαριονέτα στα αόρατα χέρια των τεχνοκρατών-τρομοκρατών της παγκοσμιοποίησης. Το "θα Ξανάρθουν" είναι στην ουσία ένα αισιόδοξο τραγούδι που μιλά για την επιστροφή των αθώων θυμάτων και την εκδίκηση που κάποια στιγμή θα πάρει η σιωπηρή πλειοψηφία των νεκρών από τους κάθε μορφής και σε όποιο στρατόπεδο και αν ανήκουν αδίστακτους εκτελεστές.

Εικονογραφημένοι στίχοι... μια πρωτότυπη ιδέα για τα ελληνικά δεδομένα.. πως προέκυψε;

Όπως είναι γνωστό για να μπορέσει στις μέρες μας να προωθηθεί κάποιο τραγούδι και να επιβληθεί στο πλατύ κοινό είναι απαραίτητο να γίνει και το ανάλογο video clip. Τις περισσότερες βέβαια φορές στην Ελλάδα αυτό δεν έχει καμιά αισθητική ούτε ιδιαίτερη σχέση με το θέμα του τραγουδιού. Εμείς θεωρούμε την οπτική αφήγηση των τραγουδιών πολύ σοβαρή και δύσκολη υπόθεση και βέβαια δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να δημιουργήσουμε αξιοπρεπή video clips που να μην αποδυναμώνουν την όποια επίδραση της μουσικής και του στίχου. Αντί γι αυτό λοιπόν σκεφτήκαμε να δημιουργήσουμε τα δικά μας "comic clips" τα οποία μάλιστα δεν είναι για ένα ή δύο, αλλά για όλα τα τραγούδια μας. Και το κυριότερο είναι ότι ο καθένας μπορεί να τα έχει ανά πάσα στιγμή αφού αυτά συμπεριλαμβάνονται στο βιβλιαράκι του cd με τους στίχους.

Αν είχες 3 ευχές για το μέλλον του συγκροτήματος ποιες θα ήταν αυτές;

1. Να επιλέξουν εμάς αντί για τη Βίσση ή τη Βανδή ως εκπροσώπους της χώρας μας στην Αμερική.
2. Να καταφέρουμε να κάνουμε μουσική συνεργασία με τον Ακατονόμαστο για να μπορέσουμε έτσι να προωθήσουμε και τα μουσικά μας συμφέροντα.
3. Να ξεστραβωθεί κάποιος από τους πρωταγωνιστές των τηλεριάλιτυ παιχνιδιών και να σιγοτραγουδήσει κάποιο από τα ρεφρέν μας ώστε να γίνει σουξέ.
Αν όμως παρ´ ελπίδα δεν πραγματοποιηθεί κάποιο από τα παραπάνω, καλό θα ήταν τουλάχιστον να αυξάνουν οι ανεξάρτητες και δημιουργικές φωνές, και δεν αναφέρομαι μόνο στους μουσικούς, αλλά και στα άτομα του χώρου στον οποίο κινούμαστε που αναπαράγουν δευτερογενώς τα μουσικά δρώμενα. Έτσι ίσως κάποτε να δημιουργηθεί επιτέλους ένας ισχυρός εναλλακτικός πυρήνας ως αντίλογος της σημερινής πραγματικότητας που όλοι βιώνουμε και γνωρίζουμε καλά.
Κάτι τέτοιο πήγε να γίνει με το μεγάλο μπαμ της ελληνικής ροκ δισκογραφίας, που κατέληξε να γίνει η μεγάλη παρεξήγηση....όπου στο όνομα του γρήγορου κέρδους εμφανίστηκαν από το πουθενά εκατοντάδες συγκροτήματα, που τελείως τυχαία μόλις είχαν ιδρυθεί...., με όνειρα για πολύχρονη πορεία και χρυσούς δίσκους,...η φούσκα αποκαλύφθηκε, οι πολυεθνικές απολύουν τα συγκροτήματα τους....Η ερώτηση τώρα είναι, συγκροτήματα όπως το δικό σας που ήταν από την αρχή πιο προσγειωμένα και είχαν άλλη οπτική κέρδισαν η έχασαν από την όλη υπόθεση;

Χμμ... τώρα ξύνεις πληγές και θίγεις πολλά πράγματα συγχρόνως. Λοιπόν τηλεγραφικά: Στα μέσα περίπου της περασμένης δεκαετίας, την εποχή της λεγόμενης άνθησης του ροκ, οι εταιρίες καθώς και διάφοροι τυχάρπαστοι, μυρίστηκαν ψητό. Οι μεν πρώτες, κοιτώντας την ποσότητα και όχι την ποιότητα μπούκωσαν το κοινό, οι δε δεύτεροι πυκνώνοντας τις τάξεις των όψιμων κατευθυνόμενων ραδιοφωνικών παραγωγών και κάθε μορφής μουσικών δημοσιογραφίσκων, το αποπροσανατόλισαν χαρακτηρίζοντας ούτε λίγο ούτε πολύ, τους περισσότερους ως ροκ ημίθεους. Κάποια στιγμή, όταν - όπως είπες- η φούσκα έσκασε, και αποδείχθηκε ότι η κότα του ψευδοροκ αντί για χρυσά αυγά, ξερνούσε τερατογενέσεις, τα λαμόγια της μουσικής μας βιοτεχνίας, τα γύρισαν. Οι ευθυνόφοβοι και αξιολύπητοι υπαλληλάκοι των εταιριών από τρόμο μήπως ´´ρισκάροντας´´ χάσουν τη θέση τους, περιορίστηκαν στο να αναπαράγουν κλώνους αμφίβολης αξίας των ήδη καταξιωμένων σχημάτων και τα περισσότερα μουσικά έντυπα μιλούσαν πλέον με αποστροφή για οτιδήποτε ελληνόφωνο του είδους.

Κάποτε βέβαια ήρθε για όλους η θεία δίκη. Το κοινό παραζαλισμένο και απογοητευμένο απομακρύνθηκε, τα live συγκέντρωναν ελάχιστους, οι ραδιοφωνικές εκπομπές του είδους συρρικνώθηκαν και τα συγκροτήματα - όπως σωστά ανέφερες - κρατούσαν ένα παλιόχαρτο αντί συμβολαίου. Και οι επιχειρήσεις της δισκογραφίας με τα μονίμως πανάκριβα CD; Εδώ μετά την πρώτη σφαλιάρα της πειρατείας ήρθε και η χαριστική βολή της διακίνησης mp3 μέσω διαδικτύου και έδεσε το γλυκό. Δυστυχώς όμως σήμερα, κυρίως την πληρώνουν οι νέοι δημιουργοί που με τις υπάρχουσες συνθήκες δεν έχουν καμιά ελπίδα για συμβόλαιο.

Τώρα όσον αφορά εμάς, η αλήθεια είναι πως περάσαμε δύσκολες μέρες κυρίως μετά την κυκλοφορία του πρώτου CD, όπου μέσα σε εκείνον τον οργασμό της δισκογραφικής υπερπαραγωγής, κυριολεκτικά περάσαμε απαρατήρητοι, κυρίως όμως λόγω του ότι είχαμε μηδενική προώθηση σε σχέση με άλλα σχήματα. Παρόλα αυτά όμως αποφασίσαμε να δουλέψουμε περισσότερο και να ενεργήσουμε ανεξάρτητα, ηχογραφήσαμε με δικά μας έξοδα την καινούργια μας δουλειά και βρήκαμε μια εταιρία ποιοτικών προδιαγραφών, την Ankh που κυκλοφόρησε το CD μας. Με τα παραπάνω θέλω να πω πως αφού ακόμα υπάρχουμε και δημιουργούμε, σίγουρα δεν είμαστε χαμένοι. Από εκεί και πέρα θεωρούμε πως με το δεύτερο μας cd και τις ζωντανές μας εμφανίσεις θα καταφέρουμε να αποκτήσουμε μεγαλύτερο δίαυλο επικοινωνίας με το νοήμον κοινό, που ξέρουμε πως και αυτό επιμένει κόντρα στην βροχή της παραπληροφόρησης των μέσων.

Όταν βλέπει κανείς τραγούδια που γράφτηκαν σε 5 λεπτά, με λίγο drum machine και μπουζούκι και μια τραγουδίστρια επιπέδου εθνικής οδού, να γίνεται no1 μέσα σε μια νύχτα, και στην άλλη όχθη εκατοντάδες γκρουπ, που δεν ιδρύθηκαν για το χρήμα, να λιώνουν στα προβάδικα, χωρίς να τους δίνει κανείς σημασία δεν απελπίζεται για τη χώρα που ζει; Ίσως καταντά από ένα σημείο γραφικότητα να ασχολείται κανείς με το ροκ στην Ελλάδα;

Αλίμονο αν απελπιζόταν. Αυτό θα ήταν το τέλος. ’λλωστε Ροκ σημαίνει εκτός των άλλων, να δίνεις τις μάχες σου έστω κι αν όλα γύρω σου δείχνουν να είναι χαμένα. Στην πραγματικότητα όμως όσο υπάρχουν άτομα που αναπνέουν για κάτι το αυθεντικό (είτε είναι δέκτες είτε δημιουργοί), υπάρχει και η αισιοδοξία για ποιοτική ζωή. Και αν για το επειδή είμαστε Ροκ χαρακτηριστούμε κάποτε γραφικοί, τιμή μας και μαγκιά μας.
Και φυσικά ο κίνδυνος δεν προέρχεται από την τραγουδίστρια που περιέγραψες και που απευθύνεται αλλού, αλλά από εκείνους τους καταξιωμένους καλλιτέχνες που το παίζουν και καλά, επαναστάτες και καθοδηγητές ποιότητας αλλά στην πραγματικότητα έχουν αποπροσανατολίσει γενεές γενεών στον ελληνικό μουσικό χώρο.

Ίσως είναι το Internet μια ευκαιρία για τα ανεξάρτητα συγκροτήματα να αποκτήσουν τις ίδιες ευκαιρίες με τα συγκροτήματα των πολυεθνικών, όσον αφορά την προβολή και την προώθηση τους; Γενικά πιστεύεις ότι το Internet βοηθά τον χώρο;

Το ότι απλά με ένα κλικ στο www.archanthropoi.gr μπορεί οποιοσδήποτε στην υφήλιο να δει το site μας και να πάρει στίχους και mp3 (όχι τώρα... μετά την συνέντευξη) τα λεει όλα. Και βέβαια έχουν ήδη δημιουργηθεί μουσικές εταιρίες στο διαδίκτυο που προωθούν τα δικά τους σχήματα βοηθώντας έτσι τους μέχρι τώρα μη προνομιούχους.

Στη Γερμανία που ζω ,παρατήρησα ότι το κράτος βοηθά τα ροκ συγκροτήματα δημιουργώντας προβάδικα, με ελάχιστο μηνιαίο νοίκι, κρατικά στούντιο με φθηνές ταρίφες για να δώσει την ευκαιρία στη νεολαία να εκφραστεί... Στη Γερμανία δηλαδή το ροκ θεωρείται από την ίδια την ηγεσία μέρος του πολιτισμού και όπως και η ηλεκτρονική μουσική ...υπάρχει δηλαδή μια τελείως διαφορετική νοοτροπία...μήπως είμαστε περισσότερο ανατολίτες παρά Ευρωπαίοι; ίσως αυτή είναι η μοναδική αιτία για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί;

Εδώ δεν είναι ούτε Ευρώπη ούτε Ανατολή... εδώ είναι Ελλάδα.. εδώ που γίνονται όλα και τίποτα. Βέβαια δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα, και ιδίως στην τέχνη και τον πολιτισμό από το κράτος. Εξάλλου ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΟΥΜΑΙ και μόνο στην ιδέα ενός κρατικοδίαιτου Ροκ. Δεν ξέρω τι γίνεται στη Γερμανία αλλά αυτό μου ακούγεται λίγο ύποπτο και κατευθυνόμενο. Πραγματική ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας υπάρχει όχι μόνο με την απουσία της καταστολής και λογοκρισίας, αλλά και με την έλλειψη οποιασδήποτε μορφής οικονομικής "διευκόλυνσης" και άρα εξάρτησης. .

Για επικοινωνία με τον Αλέξανδρο, email: alexzhrd@otenet.gr

Χρήστος Γατζογιάννης