PAN SONIC Ο Mika Vainio (ένας εκ των δυο Pan Sonic 29/11/2002

Συνέντευξη: Γιώργος Γοργογέτας, Γιώργος Λινας
Φωτογραφίες: Νικολέτα Δημητρίου, Γιώργος Γοργογέτας

Οι Pan Sonic είναι από εκείνα τα σχήματα που η θα μισήσεις ή θα λατρέψεις. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, η επιδραστικότητά τους φαίνεται παντού στην ηλεκτρονική σκηνή. Οι live εμφανίσεις τους είναι εντελώς ξεχωριστές και δυναμικές, η Θεσσαλονίκη το διαπίστωσε αυτό εξάλλου. Από το κρύο κλίμα της Φιλανδίας στη ζεστασιά του 43ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου, ο Mika Vainio (ένας εκ των δυο Pan Sonic) μας μίλησε για τους ήχους και τη μουσική τους.

Είστε ένα από τα πλέον πρωτοπόρα σχήματα στον χώρο της ηλεκτρονικής μουσικής. Σας πιέζει καθόλου αυτό όσον αφορά τις επόμενες δουλειές σας;

Εγώ προσωπικά δεν αισθάνομαι τον εαυτό μου να είναι πρωτοπόρος. Έχουμε δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο είδος ήχου αλλά για μένα αυτό δεν σημαίνει πίεση. Όταν ηχογραφούμε καινούρια πράγματα δεν προσχεδιάζουμε τίποτα, απλά αρχίζουμε να ηχογραφούμε χωρίς να ξέρουμε που θα καταλήξει και προσπαθούμε να αποφεύγουμε να σκεφτόμαστε το τι θα πρέπει να κάνουμε.

Η μουσική σας είναι αρκετά αφηρημένη. Υπάρχει κάποια εικόνα ή κάποιο αίσθημα που σας καθοδηγεί στο να ξεκινήσετε να φτιάχνετε ένα κομμάτι;

Συνήθως δεν έχουμε κάποιο σχέδιο, ίσως να έχουμε κάποια συγκεκριμένη αίσθηση που θέλουμε να εκφράσουμε, αλλά τίποτα εξειδικευμένο. Απλά αρχίζουμε να δουλεύουμε τους ήχους που πιθανών να εκφράσουνε την αίσθηση αυτή. Αυτό μπορεί να πάρει πολύ χρόνο.

Ακολουθείτε τους ήχους δηλαδη.

Ναι και μετά αρχίζουμε να χτίζουμε την δομή γύρω από τους ήχους αυτούς. Έτσι χτίζεται σιγά σιγά και μερικές φορές το αποτέλεσμα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που σκεφτόμασταν αρχικά. Μερικές φορές έχεις κάποια συγκεκριμένη ιδέα που απλά δεν δουλεύει, σπρώχνεις το κομμάτι σε μια κατεύθυνση αλλά δεν δουλεύει. Αυτό μπορεί να είναι αρκετά απογοητευτικό, οπότε είναι ευκολότερο να αφήνεις το κομμάτι να πηγαίνει από μόνο του.

Κατά πόσο νομίζεις ότι η μοναδικότητα του ήχου σας βασίζεται στο ότι έχετε μηχανήματα ειδικά κατασκευασμένα για σας;

Ναι, αυτά είναι πολύ σημαντικά όργανα γιατί είναι η βάση του ήχου των Pan Sonic. Από εκεί βγαίνουνε οι ήχοι μας. Τώρα πια χρησιμοποιούμε και sampler αλλά οι ήχοι μας βγαίνουνε από εκεί. Φυσικά έχουμε και πολλά εργοστασιακά αναλογικά όργανα, αλλά κυρίως βασιζόμαστε στα ιδιόχειρα μηχανήματά μας.

Οι Pan Sonic στις live εμφανίσεις διαφέρουν αρκετά απο το studio. Πως διαφοροποιούνται οι δυο αυτοί ήχοι, ο ζωντανός από τον στουντιακό ήχο;

Όταν ηχογραφούμε στο studio περνάμε το κάθε κομμάτι πολλές φορές και έτσι ξέρουμε ακριβώς τι θα κάνουμε με την δομή του, είναι δηλαδή κάπως σχεδιασμένα τα πράγματα και εμείς ακολουθούμε το σχέδιο αυτό. Η διαφορά στις ζωντανές εμφανίσεις είναι ότι εκεί αυτοσχεδιάζουμε, κρατάμε τη βασική δομή του κομματιού και αυτοσχεδιάζουμε πάνω σ´ αυτή. Ακόμα και δυο ίδια σετ μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά ανάλογα με το τι θα κάνουμε πάνω στα κομμάτια. Επίσης στα live είμαστε και πιο επιθετικοί μερικές φορές, υπάρχει μεγάλη ένταση στον ήχο και μας αρέσει να το χρησιμοποιούμε αυτό, είναι πολύ φυσικό.

Στη μουσική σας δεν υπάρχει ο συναισθηματικός παράγοντας. Ο κάθε ακροατής μπορεί να νιώσει ότι θελήσει...

Νομίζω ότι υπάρχουν συναισθήματα στη μουσική μας. Υπάρχουν κάποια κομμάτια που είναι σκόπιμα αναίσθητα, αλλά υπάρχουνε πολλά που έχουνα δυνατά συναισθήματα, για μένα τουλάχοστον. Εκφράζουμε πολλά μέσα από τη μουσική μας και είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι αντιδρούνε με διαφορετικούς τρόπους στη μουσική μας. Άλλοι λένε ότι είναι τελείως απάνθρωπη και ουδέτερη ενώ άλλοι λένε ότι είναι γεμάτη από δυνατά συναισθήματα.

Νομίζεις ότι το κρύο κλίμα της Φιλανδίας απεικονίζεται κατά κάποιο τρόπο στα κομμάτια σας;

Ίσως, πάντως το περιβάλλον στο οποίο ζούμε σίγουρα επηρεάζει τη μουσική μας, αλλά δεν είναι κάτι που συμβαίνει συνειδητά. Μάλλον δουλεύει με έναν έμμεσο υποσυνείδητο τρόπο.

Βλέπετε καθόλου τη μουσική σας και πέρα από αυτό που είναι; Για παράδειγμα εμένα μου θυμίζει αρκετά διάφορα τεχνολογικά πράγματα και κάπως αναμιγνύει τη μουσική με τα μαθηματικά.

Ναι, εμένα προσωπικά με ενφιαφέρουν αρκετά οι επιστήμες, όπως η κβαντομηχανική, οι θεωρίες σχετικά με το χρόνο, η ψυχολογία επίσης, όλα αυτά είναι γεμάτα με ενδιαφέρουσες ιδέες που σίγουρα με επηρεάζουνε. Τώρα στα μαθηματικά δεν είμαι και τόσο καλός, αλλά καταλαβαίνω τι εννοείς.

Επιστρέφοντας στα live σας, υπάρχει αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εσάς και το κοινό;

Συνήθως οι αντιδράσεις του κοινού στις συναυλίες μας είναι μπερδεμένες, άλλοι το μισούν και άλλοι το λατρεύουν, οπότε δεν νομίζω ότι έχει νόημα να ακολουθούμε τις αντιδράσεις τους. Βασικά απλά κάνουμε ότι είναι καλύτερο για εμάς, ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις του κοινού.

Γιώργος Γoργογέτας