Εν έτη 2008, αν υπάρχει κάτι για το οποίο κανένας δεν μπορεί να εκφέρει αντίρρηση σχετικά με τα εγχώρια θεατρικά δρώμενα είναι η ύπαρξη μιας άναρχης ποικιλίας. Μιας ποικιλίας μεγάλου φάσματος, τόσο όσον αφορά τις θεατρικές σκηνές όσο κυριότερα τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους επιλέγεται να “ανέβει” μια παράσταση.

Εν προκειμένω, πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για έναν μεγάλο σκηνοθέτη, έναν μάλλον μέτριο ηθοποιό αλλά και έναν άνθρωπο με μια έντονα αδιαπραγμάτευτη προσωπικότητα να μας παρουσιάσει μια καθόλα επιτυχημένη παράσταση σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μικρά θέατρα της Αθήνας όπως είναι αυτό της Οδού Κυκλάδων όπου στεγάζεται η Νέα Σκηνή του Λευτέρη Βογιατζή; Καθόλου, θα απαντούσαμε, μα ο τελευταίος πέρασε από σαράντα κύματα μέχρι να καταφέρει να κάνει πραγματικότητα ένα από τα πολλά όνειρα του, που είναι η «Ήμερη» του Ντοστογιέφσκι.

Η αλήθεια είναι ότι η Ήμερη αποτελεί κάθε άλλο παρά ένα από τα γνωστά κείμενα του διάσημου ρώσου συγγραφέα, δημοσιευμένο το 1876 στα πλαίσια του Ημερολογίου ενός συγγραφέα, παραρτήματος της εφημερίδας Πολίτης στο οποίο και διατέλεσε ο ίδιος διευθυντής σύνταξης κατα τα 1873-1876. Η αφορμή δόθηκε κατόπιν ανακοίνωσης της αυτοκτονίας μιας νεαρής κοπέλας και αυτό που παρακολουθήσαμε εμείς είναι ο παραληρηματικός μονόλογος ενός ενεχυροδανειστή απέναντι στην αυτοκτονία της νεαρής γυναίκας του αλλά και την μοιραία σχέση τους, μια κανακευμένη σχέση μεγαλοψυχίας μα πάντα, μια σχέση ανισότητας.

Ο Βογιατζής χρησιμοποιεί δύο παράλληλους εαυτούς, αντιφατικούς και αλληλοσυμπληρόμενους ταυτόχρονα, έναν σάρκινο και έναν ασώματο, με τη βοήθεια οθόνων και τζαμιών που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα της σκηνής, με σκοπό να μεταδώσει το αίσθημα της πραγματικής απώλειας, παίζοντας διαρκώς με τις εικόνες και τις σιωπές, στοιχεία πολύ συχνά και οικεία στις παραστάσεις του. Σύμφωνα με τα λόγια του Ντοστογιέφσκι, δημιουργείται με τούτο το τρόπο ένας “υπόγειος” ήρωας, ο οποίος

«Πότε μιλάει ο ίδιος στον εαυτό του, πότε απευθύνεται σε κάποιον αόρατο ακροατή σαν σε δικαστή».

Η συμμετοχή της χορεύτριας Έλενας Τοπαλίδου ως “θεατής” δίνει ένα ξεχωριστό στίγμα, διακόπτοντας για λίγο τη διαρκή και απόκρυφα σπασμωδική μετακίνηση του Βογιατζή στους σκοτεινούς χώρους της σκηνής, και κυρίως της ψυχής. Μια λυρική φιγούρα γεμάτη περιρρέουσα απόγνωση, αυτή του Βογιατζή, σίγουρα, που συγκρατεί όμως μια ερμηνεία λιγότερο ιδανική του αναμενόμενου βάθους της.

Έτσι, καθώς είναι κοινός τόπος ότι τα έργα του Ντοστογιέφσκι προσφέρουν απλόχερα πλειάδα τρόπων στην παρουσίαση τους, όπως και τη δυνατότητα δημιουργίας άκρως ενδιαφερουσών παραστάσεων, ο Βογιατζής δεν άγγιξε τα όρια, επέλεξε όμως, α μη τι άλλο, μια πιο πρωτοποριακή μέθοδο. Εν αναμονή λοιπόν του επόμενου πονήματος του για το Εθνικό Θέατρο, όπου καταπιάνεται με τον Κλάιστ, σκηνοθετόντας τον «Πρίγκιπα του Χόμπουργκ», οι ελπίδες μας μόνο μεγάλες μπορούν να είναι.

Μετάφραση: Λευτέρης Βογιατζής, Ειρήνη Λεβίδη
Σκηνικά- κοστούμια: Χλόη Ομπολένσκι
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Ειρήνη Καραχρήστου