ΠΡΙΝ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΟΤΙ ΠΕΘΑΝΕΣ Σίντνεϊ Λιούμετ 24/4/2008

Δεν έχω καμία διάθεση σήμερα για σχόλια εκτός της ταινίας που είδα χθες στο σινεμά. Η επικαιρότητα ομολογουμένως δεν βοηθάει, αφού για πολλοστή χρονιά η πρώτη είδηση είναι η επάρκεια της αγοράς σε αρνιά και οι ρυθμίσεις της τροχαίας για τη μεγάλη έξοδο (των Αθηναίων για να εξηγούμαστε. Οι υπόλοιποι να πάτε να πνιγείτε στο κυκλοφοριακό χάος που δημιουργήσατε, βλ. Ηράκλειο). Το μόνο καλό που έγινε τελευταία είναι η τούμπα που πήρε ο Γ. Α. Παπανδρέου από το ποδήλατο και πρόσφερε εύφορο έδαφος προς σχολιασμό αλλά πρώτον βαριέμαι και δεύτερον το θέμα έχει καλύψει πλήρως η ραδιοφωνική Ελληνοφρένεια οπότε εμένα δεν μου πέφτει λόγος. Ας ξεκινήσω λοιπόν να καταπιάνομαι με την ταινία, με υπόκρουση Talking Heads και τη δισκάρα Remain in Light, και βλέπουμε.

Καταρχήν πρόκειται για το Πριν ο Διάβολος καταλάβει ότι Πέθανες , την τελευταία ταινία του Σίντνεϊ Λιούμετ με πρωταγωνιστές τους Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, Ίθαν Χοκ και Άλμπερτ Φίνεϊ . Κατά δεύτερον πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον ψυχογράφημα χαρακτήρων που έχουν χάσει την ταξική τους συνείδηση και σκατώνουν τη ζωή τους. Κατά τρίτον πρόκειται για ένα αμερικάνικο οικογενειακό μελόδραμα στο οποίο απεικονίζονται οι περίεργες (ή εγώ δεν μπορώ να τις καταλάβω τέλος πάντων) σχέσεις γονιών και παιδιών, κατά τις οποίες τα παιδιά φαίνεται να ελέγχουν τους γονείς και να παίζουν με τον ψυχισμό τους (τι παιδικά τραύματα και μαλακίες. Εκεί να δείτε ψυχολογική πίεση σε ενήλικα να καταλάβετε τι εννοώ).

Όσον αφορά στο ψυχογράφημα των χαρακτήρων, αυτό πραγματοποιείται με ιδιαίτερη λεπτομέρεια στα δύο κεντρικά πρόσωπα της ταινίας τον Άντι και τον μικρότερο αδερφό του Χανκ, τα οποία λόγω λάθος επιλογών έχουν εγκλωβιστεί σε καταστάσεις οι οποίες επιδέχονται ριζοσπαστικές μόνο λύσεις για να λυθούν. Στην προσπάθειά τους λοιπόν να αποδεσμευτούν από το αδιέξοδο που έχουν περιέλθει βρίσκουν την πιο ριζοσπαστική και συνάμα την πιο παρακινδυνευμένη λύση να ληστέψουν το κοσμηματοπωλείο των γονιών τους, γεγονός που, λόγω απρόοπτων οδηγεί τελικά σε μία οικογενειακή τραγωδία.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρω ότι κατά τη γνώμη μου όλα δημιουργούνται από το γεγονός της μη συνειδητοποίησης της τάξης στην οποία κάποιος ανήκει. Οι οικονομικές δυνατότητες του καθενός είναι δυστυχώς περιορισμένες και προορισμένες να μείνουν έτσι στο άθλιο καπιταλιστικό σύστημα στο οποίο ζούμε. Εκτός φυσικά αν περάσει κάποιος στο χώρο της παρανομίας όπου ο κόσμος εκεί διέπεται από διαφορετικούς νόμους και κανόνες. Στην ταινία αυτή νομίζω ότι απεικονίζεται καθαρά η μη ταξική συνείδηση που διέπει τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν.

Όσον αφορά στις σχέσεις που διέπουν μία οικογένεια γι αυτή δεν είμαι και πολύ σε θέση να μιλήσω κυρίως γιατί δεν ξέρω πώς οι αμερικάνικες οικογένειες λειτουργούν. Πάντως, από τις ταινίες μου έχει δοθεί η εντύπωση ότι δεν μοιάζουν και πολύ με τις ευρωπαϊκές ή τέλος πάντων με τις ελληνικές που ακόμα (και καλά κάνει) η εξουσία του γονιού καλά κρατεί. Γιατί οι ρόλοι πρέπει να διατηρούνται. Και σε ένα σύστημα κοινωνικής οργάνωσης αυστηρό, όπως είναι μία οικογένεια, οι ρόλοι αυτοί πρέπει να είναι ακόμα πιο διακριτοί για το καλό όλων των μελών της.

Είπα και ελάλησα. Η ταινία είναι πολύ καλή. Τόσο σεναριακά (όπως φάνηκε και παραπάνω με όλον αυτόν τον προβληματισμό που ανοίγεται τόσο σε σχέση με τις τάξεις όσο και σε σχέση με την οικογένεια) όσο και σκηνοθετικά. Ο Λιούμετ είναι πολύ καλός σκηνοθέτης και έκανε εδώ μία εξαιρετική δουλειά.

Δέσποινα Καβουσανάκη