GOMORRA MATTEO GARRONE 15/12/2008

Βία, οργανωμένο έγκλημα, παράνομες συναλλαγές, χρήμα. Κοινά συστατικά της ιταλικής μαφίας, για την οποία έχουν γυριστεί ουκ ολίγες κινηματογραφικές ταινίες. Αν και οι περισσότερες κινούνται στη λογική στυλιζαρισμένη βία-χολιγουντιανή παραγωγή- συναισθηματικά φορτισμένα μουσικά score-ηρωοποιημένοι χαρακτήρες, υπάρχουν και ορισμένες, όπως το Γόμμορα για παράδειγμα, που προσεγγίζει με μία διαφορετική οπτική το θέμα.

Ο ωμός ρεαλισμός, η κυνικότητα, το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται, μετατρέπουν την ταινία σε ένα ιδιαίτερο φιλμ ντοκιμαντερίστικης γραφής και προσεγμένου αφηγηματικού ρυθμού, το οποίο μπορεί καταρχήν να κουράζει, εκ των υστέρων όμως, να διαπιστώνει κανείς την ποιότητα της δουλειάς. Φαντάζομαι, χωρίς βέβαια να το έχω διαβάσει ότι ο σκηνοθέτης Ματέο Γκαρόνε, προσπάθησε να παραμείνει πιστός στο πνεύμα του βιβλίου του Ρομπέρτο Σαβιάνο, ο οποίος κατόπιν τούτου του εγχειρήματος βρίσκεται φρουρούμενος σε κατ’ οίκον περιορισμό λόγω των απειλών που δέχεται για τη ζωή του. Γιατί ένα βιβλίο για τη μαφία εν γένει δεν μπορεί παρά να έχει χαρακτήρα ρεπορτάζ (αποκαλύψεις, ντοκουμέντα) γεγονός που διαφαίνεται και στην ταινία που βασίστηκε πάνω σε αυτό. Έτσι, ο σκηνοθέτης απέφυγε να χρησιμοποιήσει τα κλισέ (βλ. παραπάνω) μίας ταινίας για το οργανωμένο έγκλημα. Και έκανε πολύ καλά.

Το Γόμμορα είναι μία δυνατή ταινία, όσο χρειάζεται για να προβληματίσει και όχι για να στενοχωρήσει ή να τρομάξει ή να αηδιάσει τον θεατή, είναι μία ταινία που αποκαλύπτει περισσότερο την αθλιότητα του συστήματος και της λογικής στην οποία μία τέτοια οργάνωση βασίζεται. Η ιστορία δεν είναι επικεντρωμένη σε ένα πρόσωπο-ήρωα, αλλά αντίθετα παρουσιάζει διάφορους χαρακτήρες διαφορετικών ηλικιών, οι οποίοι έχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάποιου είδους σχέση με τη μαφία. Η σκηνοθετική απλότητα με την οποία τους προσεγγίζει αποτελεί το μέγιστο ατού του φιλμ, το οποίο αποτέλεσε το βασικό κριτήριο για τις διθυραμβικές κριτικές που δέχτηκε και συνεπώς και για τη μεγάλη διάκριση που πέτυχε στο φετινό φεστιβάλ Καννών.

Δέσποινα Καβουσανάκη