Κύκλος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Η ιστορία των κρουστών με ήχους και εικόνες

Κυριακή 7 Φεβρουάριου (στις 11:00)

Σχολικές παραστάσεις 8,9 και 11 Φεβρουαρίου

Κρουστά όργανα από διάφορα σημεία της γης. Τύμπανα από την Αφρική, τουμπερλέκια από την Αραβία, γκονγκ από την Ασία, αλλά και νταούλια και ντέφια από την ελληνική επικράτεια «ταξιδεύουν» με προορισμό την σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης για να αφηγηθούν την «Ιστορία των κρουστών με ήχους και εικόνες» στις 7 ,8*,9* και 11* Φεβρουαρίου, στις 11:00. (*Σχολικές παραστάσεις με ώρες έναρξης 10:00 και στις 11/2 στις 10:00 και στις 12:00). Αποκλειστικός χορηγός των παραστάσεων είναι η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Το συγκρότημα κρουστών «Κρουστωδία» και το Συγκρότημα Κρουστών Δήμου Κιλκίς θα παρουσιάσουν στο πρώτο μέρος από την Αίγυπτο, την Κίνα, την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο, δημοτικά τραγούδια, περσική και αραβική μουσική μέχρι την Αναγέννηση, το Μπαρόκ, την κλασική εποχή, τη Ρωσία, την Αφρική, τη Βραζιλία και τον 20ός και 21^ο αιώνα. Στο δεύτερο μέρος θα παρουσιαστούν αποσπάσματα από την «Carmen Suite» του G. Bizet(επεξεργασία: Murray Houllif), «Το πέταγμα της μέλισσας» του N.-R. Korsakov (επεξεργασία: «Κρουστωδία»), το RondoallaTurca του W. A. Mozart (επεξεργασία: «Κρουστωδία»), το «Takefive» του P. Desmond(επεξεργασία: «Κρουστωδία»), το «Αφρικανικό Πρελούδιο» του 5. D. Agostini (επεξεργασία: «Κρουστωδία») και το «Can – Can» του J. Offenbach(επεξεργασία: «Κρουστωδία»). Στην αφήγηση είναι η Βάση Μπέκα.

«Η ιστορία των κρουστών με ήχους και εικόνες» είναι ένα ενδιαφέρον, διαδραστικό, εκπαιδευτικό πρόγραμμα έξι μουσικών, που απευθύνεται σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συνδυάζοντας την τέχνη του κινηματογράφου και της μουσικής, ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται στην οθόνη ένα ειδικά διαμορφωμένο για τους μαθητές βίντεο.

Τα κρουστά αποτελούν τη μεγαλύτερη οικογένεια οργάνων στον κόσμο της μουσικής. Σύμφωνα με έρευνες ανθρωπολόγων και των ιστορικών επιστημόνων, κάποια εξ αυτών υπήρξαν τα πρώτα μουσικά όργανα που χρησιμοποίησε ο πρωτόγονος άνθρωπος: τα παλαμάκια, τα χτυπήματα των ποδιών στο έδαφος, το χτύπημα του στήθους και των μηρών με τα χέρια, οι ήχοι των εργαλείων, οι ήχοι της φύσης και των ζώων, ήταν τα πρώτα ερεθίσματα που οδήγησαν τους πρωτόγονους να πειραματιστούν και να κατασκευάσουν τα πρώτα ιδιόφωνα κρουστά. Μάλιστα κάποια κρουστά κατασκευάστηκαν τόσο νωρίς, που καταλήγουμε να αναρωτιόμαστε αν ανακαλύφθηκαν και πριν από τα εργαλεία.

Όπως αναφέρει η μουσικοκριτικός Μαρία Μπελίδου καθώς οι αρχαίοι πολιτισμοί εξελίσσονταν στα διάφορα μέρη του κόσμου, εξελίσσονταν μαζί τους και οι τεχνικές που χρησιμοποιούσαν για να παράγουν μουσικούς ήχους και η μουσική γίνεται αναπόσπαστο μέρος της ζωής τους: «Κατά τη Μεσολιθική και την πρώιμη Νεολιθική εποχή, δηλαδή περίπου 10.000 χρόνια πριν από τη σημερινή εποχή, όταν οι άνθρωποι ανέπτυξαν περισσότερες δεξιότητες και απέκτησαν πιο πολλές τεχνικές γνώσεις, πειραματίστηκαν και με άλλα υλικά και κατασκεύασαν πιο πολύπλοκα κρουστά, τα πρώτα μεμβρανόφωνα, χρησιμοποιώντας τεντωμένα δέρματα ζώων. Τα κόκαλα, οι τρίχες, τα κέρατα και το δέρμα των ζώων, τα καλάμια, διάφορα ξύλα, το κέλυφος της χελώνας, μετατράπηκαν σιγά-σιγά σε αυλούς, τύμπανα, χορδές, ξυλόφωνα και μεταλλόφωνα».

Η ίδια υπογραμμίζει ότι «τα αρχαιότερα δείγματα κρουστών βρέθηκαν σε αγγεία της Αιγύπτου από την Προδυναστική περίοδο, περίπου το 5000 - 4000 π.Χ., ενός πολιτισμού του οποίου η μουσική αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι. Ήταν κρόταλα, κύμβαλα, σείστρα, τύμπανα και τα χρησιμοποιούσαν στις τελετές των θεών τους, Ίσιδας και Όσιρι. Σε ολόκληρη άλλωστε την ήπειρο της Αφρικής ο ρυθμός υπήρξε ανέκαθεν τόσο σημαντικό στοιχείο της καθημερινής ζωής, που η ποικιλία των κρουστών ήταν και είναι, ακόμα και σήμερα, εντυπωσιακή. Σε κάποια μέρη μάλιστα, πριν αρχίσει να φτιάχνεται ένα τύμπανο, ο κατασκευαστής του όφειλε να προσφέρει θυσία στο δέντρο ή το ζώο από όπου έπαιρνε τα υλικά για την κατασκευή του».

Στον αρχαίο ελλαδικό χώρο υπενθυμίζουμε τα δύο περίφημα μαρμάρινα ειδώλια εκτελεστών άρπας και διπλού αυλού που ανακαλύφθηκαν στην Κέρο των Κυκλάδων και χρονολογούνται από το 2800-2200 π.Χ., και μας πληροφορούν για τα μουσικά όργανα της εποχής εκείνης και την επίδραση της μουσικής της Μεσοποταμίας, της Φρυγίας και της Αιγύπτου στον πρώιμο Κυκλαδικό πολιτισμό. Κατά τη Γεωμετρική περίοδο (11^ος-8^ος αιώνας π.Χ.) οι απεικονίσεις σε αγγεία και τα φιλολογικά τεκμήρια στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, μας παρέχουν εικόνα της μουσικής και της χρήσης των μουσικών οργάνων. Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν κυρίως σε εορτές και τελετές διονυσιακού χαρακτήρα. Οι μουσικοί, σε εκστατική κατάσταση, χτυπούσαν τα κρουστά, ιδιαίτερα προς τιμήν της Κυβέλης και του Διονύσου, αυξάνοντας σταδιακά την ένταση και το ρυθμό. Τα κυριότερα όργανα αυτής της κατηγορίας ήταν το κρέμβαλο ή κρόταλο, το κύμβαλο, το τύμπανο, καθώς και διάφορα σείστρα και κουδούνια. Η παρουσία τους πιστοποιείται στην Κίνα, στην Ινδία –με μερικές από τις παλαιότερες γραπτές αναφορές που χρονολογούνται από το 1000 π.Χ. Η ορχήστρα κρουστών Γκάμελαν από τα νησιά Ιάβα και Μπαλί της Ινδονησίας που αποτελείται κυρίως από γκονγκ, τύμπανα και διάφορα μεταλλικά κρουστά, έγινε ιδιαίτερα αγαπητή και στη Δύση και επηρέασε πολλούς γνωστούς συνθέτες. Εντυπωσιακή ποικιλία κρουστών συναντάμε, όμως, και στη Λατινική Αμερική. Η μουσική παράδοση των ιθαγενών επηρεάστηκε από τους ρυθμούς των Αφρικανών μεταναστών, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένα από τα πιο αγαπητά είδη μουσικής στον κόσμο, η Λάτιν. Ο δημοφιλής βραζιλιάνικος χορός Σάμπα, συνοδεύεται από μια σειρά κρουστών όπως το σούρντο, το ταμπουρίν και το παντέιρο.

Αν και η ιστορία των κρουστών συμβαδίζει μ’ αυτήν της ανθρώπινης ύπαρξης, η ιστορία τους στη συμφωνική ορχήστρα ξεκινά το 15^ο αιώνα. Από τότε και ως τις αρχές του 18^ου αιώνα, η συνεχής επαφή των Ευρωπαίων με τους Τούρκους είχε ως αποτέλεσμα την εισαγωγή στην Ευρώπη πολλών οργάνων που χρησιμοποιούσε η τουρκική στρατιωτική μπάντα, όπως το τρίγωνο, το ταμπούρο, τα πιάτα, τα μικρά γκονγκ, τα οποία είχαν φτάσει στην Τουρκία από άλλα μέρη της Ασίας. Συνθέτες όπως ο Mozart, ο Haydn και ο Beethoven χρησιμοποίησαν ορισμένα απ’ τα τουρκικά κρουστά σε σημεία των έργων τους στα οποία ήθελαν να περιγράψουν στρατιωτικές εικόνες, όπως στο φινάλε της 9^ης Συμφωνίας του Beethoven. Σιγά- σιγά τα κρουστά απέβαλαν το στρατιωτικό τους ρόλο και με τους Debussy, Ravel και Rimsky-Korsakov εμπλουτίστηκε η χρήση τους στη συμφωνική ορχήστρα. Παράλληλα, σύγχρονοι συνθέτες όπως ο Messiaen, ο Britten, ο Ligeti, o Stravinsky και ο Stockhausen εξερευνούσαν και αξιοποιούσαν τις απεριόριστες δυνατότητες αυτής της οικογένειας οργάνων. Η ινδονησιακή ορχήστρα Γκάμελαν μπορεί να αποτέλεσε το μοντέλο στο οποίο στηρίχθηκαν δυτικοί μουσικοί για τη δημιουργία τέτοιων σχημάτων. Το πρώτο έργο - σταθμός για σύνολο κρουστών ήταν το Ionisation του Edgard Varèse, γραμμένο το 1931 για 13 κρουστούς και 39 κρουστά όργανα, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων παραδοσιακών, δανεισμένων από τη μουσική της Λατινικής Αμερικής και την τζαζ.

Το συγκρότημα κρουστών «Κρουστωδία» δημιουργήθηκε το 2004 από δεξιοτέχνες μουσικούς που προέρχονται από το χώρο της κλασικής μουσικής εκπαίδευσης. Το αποτελούν οι Λευτέρης Αγγουριδάκης (κρουστά), Επαμεινώντας Μανής (κρουστά), Νταβίνα Φλωρεντίν (κρουστά), Χρήστος Σιτοκωνσταντίνου (κρουστά), Κώστας Παπαποστόλου (φλάουτο, νέι) και Χρήστος Αγγουριδάκης (σαξόφωνο, κρουστά).

Χρησιμοποιεί όλη την γκάμα των κρουστών οργάνων από όλες τις γωνιές της γης και το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει συνθέσεις που στηρίζονται στις παραδοσιακές μουσικές διαφόρων λαών καθώς και στη μουσική του 21^ου αιώνα.

Το συγκρότημα κρουστών του Δήμου Κιλκίς δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 1999. Αποτελείται από νέους μουσικούς που είναι σε θέση να παρουσιάσουν μια ολοκληρωμένη μουσική παράσταση βασισμένη σε ρυθμούς από όλο τον κόσμο αλλά και σε συνθέσεις για κρουστά που έχουν την προσωπική τους σφραγίδα. Το συγκρότημα έχει συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και την Κύπρο. Τον Ιούνιο του 2005 κυκλοφόρησε το πρώτο του Cd με τίτλο Ντουμ – τεκ. Το συγκρότημα απαρτίζουν οι: Δέσποινα Ασλανίδου, Αναστασία Δημάκη, Δημήτρης Κιζιρίδης, Μαρία Κωστελίδου, Αντώνης Μιχαηλίδης, Ελευθερία Μούτσιανα

Στέλλα Δουδούμη, Χρήστος Παπαδόπουλος, Ηρακλής Συγγουρίδης.

Η προπώληση εισιτηρίων γίνεται αποκλειστικά από τα εκδοτήρια του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης και από τα εκδοτήρια του ΟΜΜΘ, στην πλατεία Αριστοτέλους. Οι τιμές των εισιτηρίων είναι…

Εισιτήρια προπωλούνται (15€ και 10€ τα μαθητικά – φοιτητικά) αποκλειστικά από τα εκδοτήρια του ΜΜΘ.

Δελτίο Τύπου