51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Αφιέρωμα στο σύγχρονο αράβικο κινηματογράφο Αφιέρωμα στο σύγχρονο αράβικο κινηματογράφο 28/10/2010

To Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ανήσυχο και πρωτοποριακό, αναζητώντας κινηματογραφίες που κερδίζουν έδαφος σε διεθνές επίπεδο και δημιουργούς που συγκροτούν μια δυνατή ανεξάρτητη φωνή, ξεκινά μια προσπάθεια να ανοίξει ένα δίαυλο επικοινωνίας με τον αραβικό κόσμο.

Έτσι, το επερχόμενο 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης διοργανώνει ένα αφιέρωμα στο Σύγχρονο Αραβικό Κινηματογράφο, σε μια κίνηση που επιδιώκει να μετατρέψει την πόλη της Θεσσαλονίκης στην πύλη που οδηγεί στην Ευρώπη τους ανερχόμενους δημιουργούς από τις αραβικές χώρες. Ταυτόχρονα, το αφιέρωμα θα εγκαινιάσει τη συνεργασία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τα Φεστιβάλ του Άμπου Ντάμπι και της Ντόχα, στα οποία έχει προσκληθεί ο Διευθυντής κ. Δημήτρης Εϊπίδης, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία στον ελληνικό κινηματογράφο να προβληθεί και να διεκδικήσει μια θέση στην αραβική αγορά. Στον αραβικό κόσμο, οι σελίδες της ιστορίας γράφονται καθημερινά, επηρεάζοντας σημαντικά το παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικό σκηνικό. Σ’ αυτόν τον τόπο συνένωσης πολιτισμών και εθνικών ταυτοτήτων, όπου τα σύνορα της ανθρωπογεωγραφίας μεταβάλλονται αδιάκοπα, ο κινηματογράφος λειτουργεί ως ο πιο ευαίσθητος σεισμογράφος της κοινωνικής πραγματικότητας.

Με γεωγραφικό πυρήνα τη Θεσσαλονίκη, το Φεστιβάλ ευελπιστεί ότι θα μεταδώσει τις «κινηματογραφικές ματιές» των σκηνοθετών από τις αραβικές χώρες, που στο παρελθόν δεν είχαν την ευκαιρία να προβληθούν και να βρουν το δρόμο τους προς την Ευρώπη. Κυρίαρχη θέση στο αφιέρωμα κατέχει το έργο του ιρακινού δημιουργού Μοχάμεντ Αλ – Νταράτζι/ Mohamed Al- Daradji. Στο φεστιβάλ θα προβληθούν οι πιο αντιπροσωπευτικές ταινίες του 32χρονου σκηνοθέτη, ο οποίος γεννήθηκε στη Βαγδάτη και βρήκε καταφύγιο στην Ευρώπη προκειμένου να αποφύγει τις διώξεις του καθεστώτος Σαντάμ.

Ωστόσο, το 2003, μετά την πτώση του καθεστώτος και επηρεασμένος απ’ τα προσωπικά του βιώματα, επέστρεψε στη γενέτειρά του, φιλτράροντας μέσα απ’ τον κινηματογραφικό του φακό, το κατακερματισμένο Ιράκ. Η τελευταία του πολυβραβευμένη ταινία, με τίτλο Son of Babylon (2009), η οποία απέσπασε το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας και το βραβείο Ειρήνης στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2010, καθώς και το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σάντανς 2010, είναι ένα συγκινητικό road movie, με ήρωες ένα αγόρι και τη γιαγιά του, που αναζητούν τον αγνοούμενο πατέρα του μικρού. Μέσα απ’ το ταξίδι τους, ο σκηνοθέτης χαρτογραφεί μια διαλυμένη χώρα, αλλά και τον ανθρώπινο ψυχισμό ενός λαού που πασχίζει να επουλώσει τις πληγές του, αντιμέτωπος με τα φαντάσματα του παρελθόντος. Στο ντεμπούτο του, με τίτλο Ahlaam (Ιράκ, 2005) σκιαγραφεί με ωμό ρεαλισμό τον εφιάλτη του πολέμου ιδωμένο μέσα από τα μάτια των τροφίμων ενός βομβαρδισμένου ψυχιατρικού ασύλου στη Βαγδάτη. Ο Μοχάμεντ Αλ – Νταράτζι, ολοκλήρωσε τα γυρίσματα της ταινίας, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες κι επικίνδυνες συνθήκες, καθώς ο ίδιος αλλά και μέλη του κινηματογραφικού του συνεργείου, απήχθησαν και βασανίστηκαν. Η ταινία, παρ’ όλα αυτά, αποτέλεσε την επίσημη υποψηφιότητα του Ιράκ για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 2007.

Το ντοκιμαντέρ του, War, Love, God and Madness (2008), αποτελεί την καταγεγραμμένη μαρτυρία όσων συνέβησαν στη διάρκεια των γυρισμάτων του Ahlaam, αλλά και ένα αδιάψευστο ντοκουμέντο για την χαοτική κατάσταση που επικράτησε στο Ιράκ, λίγο μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Στο φεστιβάλ, θα προβληθεί επίσης και η μικρού μήκους ταινία του δημιουργού, με τίτλο My name is Mohamed. To πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος που θα περιλαμβάνει ταινίες πρόσφατης παραγωγής από τις αραβικές χώρες πρόκειται να ανακοινωθεί σύντομα.

Πέτρος Μαϊστράλης