Συνέντευξη με το Θάνο Ανεστόπουλο 6/12/2011

Ιδιαίτερες συστάσεις για το Θάνο Ανεστόπουλο δε χρειάζονται. Επί 20 περίπου χρόνια η φωνή του αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές της εγχώριας μουσικής σκηνής. Λυρικός, εκφραστικός, έντονα φορτισμένος κράτησε και κρατά συντροφιά σε χιλιάδες μουσικόφιλους που αναζητούν την ομορφιά και τα αυθεντικά συναισθήματα που μοιράζει και κοινωνεί η ποίησή του. Λϊγο πριν από τη συναυλία + έκθεση ζωγραφικής του στη Θεσ/νίκη (Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου στο ΓΑΙΑ Live) μιλήσαμε μαζί του κάνοντας μια πολύ όμορφη συζήτηση.

. Τόσα χρόνια παρουσίας στα μουσικά και δισκογραφικά δρώμενα. Όμως νιώθεις την αγωνία του πρωτάρη με ένα προσωπικό δίσκο;

Αγωνιώ μόνο όταν κοιμάται η έμπνευση η όταν δεν βρίσκω γωνία σε ένα μαγαζί που πάω να κάτσω (αυτό θέλει ψυχανάλυση)Το αν νιώθω πρωτάρης, νομίζω πως όσο το νιώθω -γιατί συνεχίζω όντως συνέχεια έτσι να νιώθω- σε κάθε τι καινούριο που ζω στην κάθε νέα εμπειρία κάθε νέα συνάντηση και κάθε νέα αφετηρία μου είναι αναγκαίο και μου φαίνεται και εντάξει.

Χρόνια τώρα ακούγαμε το τέλειο πάντρεμα των στίχων με τη μουσική. Πόσο δύσκολη είναι η κατεύθυνση της ένδυσης της μουσικής μέσα από την εικαστική;

Το πιο αρμονικό ζευγάρωμα θεωρείται αυτό της ζωγραφικής με τη μουσική, το πάντρεμα χρωμάτων και ήχων που συχνά ταυτίζονται, όπως όταν δύο πουλιά πετούν συγχρόνως το ένα πίσω από τα άλλο και δημιουργούν την εντύπωση ότι είναι ένα.

Από τη μαγεία των χρωμάτων στα μυστήρια των ήχων.

Η σχέση ανάμεσα στα χρώματα και τους ήχους, η μυστική συνήχηση εικαστικής και μουσικής εμπειρίας. Λατρεύω να κοιτάω –η μάλλον ν ακούω –τους πίνακες του Καντίνσκι ο οποίος είχε γράψει κάποτε το εξής-
«Τα βιολιά, οι χαμηλές νότες του βαθύφωνου και κυρίως τα πνευστά ενσάρκωναν συμπυκνωμένη την ώρα του δειλινού, για μένα τότε.
Είδα όλα τα χρώματα που είχα στο νου μου.
Άγριες, σχεδόν παράφορες γραμμές διαγράφονταν μπρος μου.
Δεν τόλμησα να χρησιμοποιήσω την έκφραση ότι ο Βάγκνερ είχε ζωγραφίσει μουσικά την “ώρα μου”.
Αλλά συνειδητοποίησα πως η τέχνη είναι γενικά πιο δυνατή απ’ ό,τι νόμιζα και ακόμα πως η ζωγραφική μπορεί να αποκτήσει τόση δύναμη όση και η μουσική…Οπότε θεωρώ δεδομένη μια εσωτερική σχέση μεταξύ μουσικής και ζωγραφικής.

Η μουσική δεν είναι υποχρεωμένη να περιγράφει την εξωτερική πραγματικότητα και, όπως το μουσικό έργο βασίζεται στον ρυθμό και το τονικό ύψος των ήχων, έτσι και η ζωγραφική θα έπρεπε να περιοριστεί στα απόλυτα αληθινά της στοιχεία: το σχέδιο και το χρώμα.

Πολλές φορές τα χρώματα παράγουν “ήχους” και “δονήσεις”. Τελικά μάλλον δεν είναι δύσκολη κατεύθυνση της ένδυσης της μουσικής μέσα από την εικαστική αν είναι Ωραίο αυτό που πηγάζει από μια εσωτερική αναγκαιότητα κι αν πιστεύουμε όπως έλεγε πάλι ο Καντίνσκι πως Ωραίο είναι εκείνο που είναι εσωτερικά Ωραίο.

Καταραμένοι ποιητές και απόδοση τραγουδιών. Ωραία ως εδώ κάπου πάει το μυαλό μας. Ζωγραφική όμως; Έχει και αυτή η πτυχή σχέση με το «γήινο καταραμένο»;

Καταραμένοι ζωγράφοι υπήρξαν πολλοί. Από τον Καραβάτζιο μέχρι τον Γκόγια και την Τζεντιλέσκι, για να αναφέρουμε τους παλιότερους και τον Μπέικον και τον Πόλλακ, τους πιο σύγχρονους. Από τον διάσημο Βαν Γκόγκκαι τον Μοντιλιάνι μέχρι τον Γιανούλη Χαλεπά.

Η καταβύθιση στον σκοτεινό κόσμο τους τα άγρια βιώματά τους η σφοδρότητα που έζησαν τις ζωές τους οι όποιες μανιοκαταθλίψεις τους περιγράφηκαν. Με σοκαριστική ειλικρίνεια στο έργο τους και λειτουργούν για πάντα ως διαχρονικές αναφορές ενός συνεχούς γήινου καταραμένου πνεύματος που δεν τρομάζει δεν αποστρέφει αλλά αφυπνίζει και προβληματίζει προκαλώντας πάντα τον θαυμασμό αλλά και την διαπίστωση ότι συνυπάρχει μέσα μας και η ικανότητα για το καλό και η ικανότητα για το κακό. Και αυτό είναι τέλειο. Απ τις λίγες φορές που μπορεί το τέλειο να είναι και αληθινό. Η μετουσίωση της εσωτερικής αναταραχής σε έργο εικαστικό μέσω της ζωγραφικής τέχνης. Τι ωραίο καταραμένο τέλος μιας καταραμένα ωραίας ζωής!

Πριν λίγες μέρες εγκαινιάστηκε στο Παρίσι η έκθεση για τον Νορβηγό Edvard Munch. Η βιογραφία του είχε μεγάλη δόση ταλαιπωρίας … πόσο βιωματικός πρέπει να είναι ο καλλιτέχνης για να βγάζει κάτι τόσο μεγαλειώδες;

Ο Χίτσκοκ στις ταινίες του έφτιαχνε μεγαλειώδες σκηνές ερωτισμού μεταξύ των πρωταγωνιστών του χωρίς να έχει βιώσει τον ολοκληρωμένο έρωτα αφού μέχρι τα σαράντα του ήταν παρθένος. Επίσης έχουν υπάρξει ποιητές και συγγραφείς που περιγράψαν τόσο καλά μια πραγματικότητα λες και ήταν γέννημα βιωμάτων τους προσωπικών αλλά αυτοί οι ίδιοι δεν είχαν καν βγει ποτέ τους από ένα δωμάτιο. Από την άλλην ένα ποίημα του Μπουκόφσκυ ήταν ο ίδιος ο Μπουκόφσκυ. Δεν ξέρω πόσο το μεγαλειώδες έργο θα πρέπει να εξηγείται πάντα από ένα πλαίσιο άμεσης σύνδεσης με αληθινά βιώματα. Και βέβαια η άμεση και μεγάλη τέχνη γεννιέται από την δυσκολία να εξηγηθεί η εκάστοτε σειρά των γεγονότων της ζωής μας.
Όπως έλεγε κι ο ζωγράφος Έντβαρντ Μουνκ: «είναι αδύνατο να εξηγήσει κανείς έναν πίνακα. Ζωγραφίστηκε επειδή ακριβώς δεν μπορούσε να εξηγηθεί με κανέναν άλλο τρόπο».
Όσον αφορά εμένα η μουσική για παράδειγμα καθόριζε και συνεχίζει να καθορίζει το αισθητικό κομμάτι στη ζωή μου και όπως έλεγε κι ο Φρόιντ: «οι τέχνες είναι ένας τρόπος έκφρασης των βαθύτερων επιθυμιών του ανθρώπου». Η ζωγραφική πάλι με βοηθάει, όταν μου φαίνεται αδύνατο με στίχους και νότες, να περιγράψω καταστάσεις και δαίμονες που βιώνω μέσα από τα κουτάκια μου. Τέχνη των τεχνών θεωρώ την μουσική και η ζωγραφική είναι η μικρή λεπτεπίλεπτη πριγκίπισσα, η αδερφούλα της. Νομίζω πως χρειάζεται με το έμφυτο ταλέντο να υπάρχει και ακατάπαυστη θέληση για γνώση. Ένα χάρισμα που μπορεί να διαθέτουμε είναι σαν το λουλούδι. Και οι γνώσεις είναι το νερό του. Αν σταματήσει να ποτίζεται, μαραίνεται. Και στη ζωγραφική, όπως σ όλες τις μορφές τέχνης, πυρήνας είναι ο κόσμος των συναισθημάτων και των βιωμάτων. Συνήθως οι άνθρωποι τοποθετούμε οτιδήποτε μελαγχολικό στην σκοτεινή μας πλευρά, αν και έχω την αίσθηση πως και το σκοτάδι και το φως συνυπάρχουν και τα δύο μέσα μας και δεν είναι πάντα επιλογή μας ποιο απ τα δύο μας κυριεύει. Η δικιά μου μελαγχολία είναι σαν το μούχρωμα που βάφεται ο ορίζοντας, την ώρα εκείνη τη μεταίχμια που το βράδυ σπρώχνει απαλά και γλυκά τη μέρα να φύγει, ν αποσυρθεί. Τις περισσότερες φορές αφήνω τον εαυτό μου να βιώνει. Άλλοτε μια βαθιά κι άλλοτε μια γλυκιά μελαγχολία, που πολλές φορές εξωτερικεύεται ζωγραφίζοντας. Απ την στιγμή που το αποδέχομαι κι αφήνομαι να το βιώνω σαν συναίσθημα μιας κανονικότητας, σχεδόν πάντα το επόμενο βίωμα είναι η έξοδος στο φως, όπου τότε προτιμώ πιότερο να το ζω παρά να το περιγράφω και να το εξηγώ. Μάλλον εκείνες οι στιγμές που καλούμαστε να αφηνόμαστε και απλά να τις βιώνουμε χωρίς προσπάθεια περιγραφής η αποτύπωσης τους ίσως και να είναι η πιο μεγαλειώδης τέχνη.

Όσο και αν τα Κρίνα ήταν Διάφανα… τι θα ήθελες να επισημάνεις σε εμάς, που τυχόν δεν το είδαμε σε αυτή την σπουδαία διαδρομή;

Έχω την αίσθηση πως τελικά με κάποιον διαστροφικό τρόπο απ την ζωή την ίδια, τιμήθηκε ακόμα και στο τέλος εννοιολογικά και το όνομα το ίδιο. Τίποτα δεν έμεινε στο σκοτάδι

Και τίτλοι και στίχοι από τραγούδια μας μπερδεύτηκαν μέσα στην αληθινή ζωή και πήρανε σάρκα και οστά. Δεν επιλέχτηκε η σιωπή κι ας έχεις την δυνατότητα φοβούμενος το λάθος, να διαλέξεις την σιωπή, βάζοντας υποψηφιότητα για τον τίτλο του σοφού και του αρεστού και όπως ξεκίνησε όμορφα διάφανα και αληθινά αυτή η διαδρομή έτσι και τέλειωσε άσχημα διάφανα και αληθινά.
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΛΟΙΠΟΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΘΕΛΟΥΝ ΠΑΝΤΑ ΦΑΚΙΝ ΔΙΑΦΑΝΟΙ ΚΑΙ ΟΛΟΚΑΘΑΡΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥΣ. ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΑΣ ΟΜΩΣ ΕΠΕΤΡΕΨΕ ΜΟΥ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ ΠΩΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΗΤΑΝ ΔΙΑΦΑΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΠΟΥ ΠΙΣΤΕΨΕ ΜΕ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΕΝΑ ΝΑ ΑΝΤΕΞΟΥΝ. ΓΙΑΤΙ ΕΜΑΣ ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΘΑ ΜΑΣ ΘΥΜΑΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ .ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΑΣ ΟΜΩΣ ΠΟΛΛΟΙ.

Το Σάββατο 9 Δεκεμβρίου παίζεις στη Θεσσαλονίκη, συνδυάζοντας και το εικαστικό στοιχείο σε αυτή την παράσταση. Τι περίπου αναμένεται να παρακολουθήσουμε;

Δούλεψα δύο χρόνια για την επερχόμενη δισκογραφική αυτή δουλειά, αποσπάσματα από την οποία θα ακούσετε στην Γαία. Το μουσικό set θα συνοδεύεται από έργα ζωγραφικής, τα οποία θα αποτελούν οπτικοποίηση των τραγουδιών που θα παρουσιαστούν...Μαζί με τα νέα τραγούδια θα παίξουμε αγαπημένα κομμάτια από τη δισκογραφία των Διάφανων Κρίνων . Δε θα λείψουν και διασκευές-έκπληξη σε τραγούδια αγαπημένων μου καλλιτεχνών όπως ο Johnny Cash, o Nick Cave, οι Tindersticks, ο Tom Waits, οι Sixteen Horsepower και άλλοι, καθώς και μελοποιημένα ποιήματα από «καταραμένους» ποιητές (Κώστας Καρυωτάκης, Arthur Rimbaud, Μαρία Πολυδούρη, Edgar Alan Poe, Sylvia Plath, Νίκος Καββαδίας κ.ά.). Μαζί μου στη σκηνή θα βρίσκονται ο Τηλέμαχος Μούσας (κιθάρες, theremin), ο Χρήστος Λιάτσος (κρουστά), ο Νίκος Γιούσεφ (μπάσο, μουσικό πριόνι), με ηχολήπτη το Δημήτρη Γιάλα. Προσωπικά νιώθω χαρούμενος για αυτήν την συνεύρεση εξαιρετικών μουσικών από διαφορετικούς τόπους, που μας ένωσε η κοινή αγάπη και το πάθος μας για δημιουργία και πειραματισμό. Στο χώρο της Γαίας θα στεγαστούν συγχρόνως τα ζωγραφικά έργα, υπό τον τίτλο: Remember Your Mortality

Πεσιμισμός και οικονομική κρίση, βίοι παράλληλοι πιστεύεις για την ελληνική κοινωνία ή άλλη μια ευκαιρία τουλάχιστον για έκφραση δημιουργικότητας;

Η ανάγκη για έκφραση μέσω της δημιουργικότητας δεν σταματά, και πόσο μάλλον αυτούς τους καιρούς που χρειάζεται να γίνει πιο έντονη.

Κατά τη γνώμη μου, μερικά χρήσιμα ερωτήματα σε σχέση με την οικονομική κρίση και στις αλλαγές και νέες συνθήκες σκέψης τρόπου ζωής και συναισθηματικών φόβων και οτιδήποτε άλλο γεννιέται από αυτήν, είναι το τι έχουν να μας διδάξουν και πώς μπορούμε να μάθουμε από αυτές τις αλλαγές. Ποιες είναι οι νέες ανάγκες και τι χρειάζεται να γίνει διαφορετικά. Πώς μπορούν να συμβάλλουν για το καλύτερο, το αυθεντικότερο και γιατί όχι το ομορφότερο, σε ατομικό, συλλογικό ακόμα και παγκόσμιο επίπεδο. Στον εαυτό μας, στις σχέσεις μας, στην εργασία, στο περιβάλλον. Μεταξύ άλλων, νομίζω ότι ένα θεμελιώδες ερώτημα που σχετίζεται άμεσα με τη δημιουργικότητα και την αλλαγή είναι και το ’Πώς θέλεις να ζήσεις;’.

Εγώ επιλέγω πρώτα με ποιόν τρόπο δεν θέλω να ζήσω! ΌΧΙ με τους φόβους τους, όχι με την τρομοκρατία του ανέλπιδού τους, όχι με τα εκβιαστικά διλλήματά τους που ρίχνουν για δόλωμα, όχι κάνοντας κουπί στην σάπια γαλέρα τους ,όχι στην βία τους, όχι στην αλύτρωτη σιωπή τους αλλά με ένα ΝΑΙ τεράστιο για δημιουργίες ,για συνεχόμενες καθημερινές γέννες και παρεμβάσεις και προσωπικές εκθέσεις της ψυχής, κάθε λεπτό κάθε στιγμή κάθε μέρα, με Δημιουργική Βία όπως μ΄ αρέσει να λέω και με συνεχή έκθεση των πιο όμορφων αλλά και των πιο προσωπικών τρομαχτικών ονείρων μου για να ξορκίζω το καρβουνιασμένο και μουχλιασμένο τοπίο με την αφυδατωμένη πρόταση ζωής που μας προσφέρουν.

Με το όπλο του Φόβου μας κρατάνε ανίκανους να αντιδρούμε, ανίκανους για να ονειρευτούμε, ανήμπορους να δημιουργούμε. Σιγά μην κλάψω –σιγά μην φοβηθώ που λέει και ο Θείος Γιάννης. Και αν δεν σ αρέσει ο πεσιμισμός που τρως καθημερινά στην μάπα, δράσε έστω με Δημιουργική Βία.

Η δράσε η σκάσε…από την στεναχώρια!

Ευχαριστώ πολύ

Ο Θάνος Ανεστόπουλος σας καλεί να παραβρεθείτε την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου τη Θεσσαλονίκη, στο ΓAIA LIVE, ΔΟΞΗΣ 5-ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ στην παρουσίαση της πολυαναμενόμενης πρώτης του προσωπικής δισκογραφικής δουλειάς.

Κυριάκος Σκορδάς