ΚΡΙΣΤH ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ 19/9/2003

• Κρίστη, αυτή τη στιγμή χαίρεις γενικής εκτίμησης. Πόσο δύσκολο είναι για μια τραγουδίστρια που κινείται τόσο σεμνά και διακριτικά, να καταξιώνεται ως μια από τις πιο αγαπητές μουσικές φυσιογνωμίες;

Οτιδήποτε καταφέρνει κανείς με δυσκολία του ανταποδίδει μεγαλύτερη ικανοποίηση απ’ ότι αν του ερχόταν ουρανοκατέβατο. Αν για παράδειγμα βρεθείς στην κορυφή ενός βουνού με το αυτοκίνητό σου θα θαυμάσεις απλά την θέα. Αυτή όμως η ίδια θέα, ο αέρας, το φως κλπ θα σου φανούν θεϊκά, αν έχεις φτάσει ως εκεί ιδρωμένος, έχοντας περπατήσει και σκαρφαλώσει επί ώρες πάνω σε ένα στενό μονοπάτι.

· Είναι γεγονός ότι το «ακροατήριο» σου είναι πολύ διευρυμένο, από αυτούς που ακούνε το λεγόμενο «έντεχνο» έως αυτούς που κυρίως στρέφονται προς το ροκ. Πως σου φαίνεται που είσαι και για όλα τα γούστα αλλά και για ακροατές ειδικές απαιτήσεων;

Αυτό συμβαίνει μάλλον επειδή και εγώ ακούω και έχω επηρεαστεί από μικρή από πολλά και διαφορετικά είδη μουσικής. Για μένα το αν κάτι είναι καλό και μ’ αρέσει δεν έχει να κάνει με το σε τι είδος το έχουν κατατάξει μουσικολογικά, ας πούμε, αλλά με το κατά πόσο μου φαίνεται ειλικρινές, αυθεντικό και γεννημένο από εσωτερική ανάγκη και αγάπη. Υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του κοινού που έχει ευτυχώς ανοιχτό εκείνο το κανάλι με το οποίο αντιλαμβανόμαστε και ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα, την δημιουργία από τις κατασκευές του μάρκετινγκ των εταιριών δίσκων και των Μ.Μ.Ε.

• Αν και πέρασε καιρός από τότε, πως θυμάσαι τη συμμετοχή σου το 1983 στην Eurovision με το τραγούδι «Μου λες»;

Την θυμάμαι ως μια άσχημη εμπειρία που με έμαθε από τότε να αποφεύγω τους χώρους που δονούνται σε τελείως διαφορετικό μήκος κύματος απ’ ότι εγώ.

• Τα φυσικά στοιχεία (αέρας, νερό, ηχοτρόπια…) έχουν βασική παρουσία στις δουλειές όπου συμμετέχεις. Παρουσία που αγγίζει τον σουρεαλισμό. Ποια η σημασία που προσδίδεις στον στίχο;

Με τους στίχους μου θέλω να περιγράψω ή απλά να υπονοήσω αυτήν την άλλη πραγματικότητα που βρίσκεται κρυμμένη πίσω από την λεγόμενη αντικειμενική, καθημερινή «πραγματικότητα». Το θεωρώ πολύ σημαντικό να μπορούμε να περνάμε όποτε θέλουμε τα σύνορα της στενής συνειδητότητας μας και να ακούμε φωνές και ψίθυρους μέσα από τα κύματα και τον άνεμο, μουσική μέσα από τα κουδούνια των κοπαδιών, ή χορευτικούς ρυθμούς μέσα από τα μπάσα της μηχανής των καραβιών και των τραίνων.

• «Τα Μυστικά των Βράχων» ο τελευταίος σου δίσκος. Μαρτύρησέ μας 1-2 μυστικά από το περιεχόμενο αυτής της σπουδαίας δουλειάς.

Το σπουδαιότερο «μυστικό» για μένα είναι ο Στάθης Καλυβιώτης που έχει γράψει την μουσική και στα Μυστικά των Βράχων και στα Ηχοτρόπια και στον Υφαντόκοσμο. Το ονομάζω μυστικό, γιατί κάθε φορά που τελειώνουμε έναν δίσκο μαζί με τον Στάθη, περνάμε έναν μεγάλο τσακωμό επειδή δεν δέχεται με τίποτα να μπαίνει το όνομά του στο εξώφυλλο και γενικά δεν θέλει ούτε να πολύφαίνεται, ούτε να πολυακούγεται.

• Βέβαια σήμερα η αποδοχή σου και η όλη σου εν γένει πορεία σου σε καθιστούν ως μουσικό του κόσμου (ή σπουδαίο μέλος της ethnic-world music). O πρόσφατος σου μάλιστα δίσκος θεωρήθηκε από τους καλύτερους δίσκους του 2002. Πως βλέπεις την ικανότητα της μουσικής να διεισδύει σε κοινό και λαούς ακόμη, με διαφορετική γλώσσα, κουλτούρα, κλπ

Θεωρώ πολύ σημαντικό αυτό που συμβαίνει σήμερα στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Έχει σπάσει η παντοκρατορία της αγγλόφωνης και μόνο μουσικής βιομηχανίας, της μουσικής που γεννιέται μονάχα στις αγγλοσαξονικές χώρες. Επί τέλους μπορεί να ακουστεί παγκοσμίως όποιος δημιουργός ή μουσικός έχει κάτι να πει, είτε είναι Αμερικάνος ή Εγγλέζος, είτε είναι από το Αζερμπαϊτζάν, ας πούμε, ή από το Μαρόκο ή από την Ελλάδα.

Οι άνθρωποι που ανήκουν σε αυτό τον χώρο της λεγόμενης “world music” έχουν ακόμα μια γνήσια λαχτάρα, ένα μεράκι να ανακαλύψουν και να προωθήσουν ανά τον κόσμο καινούργια πράγματα, μουσικές που βασίζονται σε καινούργιες πηγές και παραδόσεις, πειραματισμούς από όλες τις άκρες του πλανήτη.

Διαισθάνομαι μάλιστα ότι η θερμή αποδοχή που έχει αυτά τα δύο τρία τελευταία χρόνια η δουλειά που παρουσιάζουμε μαζί με τον Στάθη Καλυβιώτη οφείλεται κυρίως στο ότι και στους δίσκους μας και στα live, έχουμε ένα δικό μας ύφος και δεν ακολουθούμε καμία δεδομένη μουσική «μανιέρα», παγκόσμια ή ελληνική.

• Πέρα από τη μουσική έχεις ουσιαστική παρουσία και στον εκδοτικό χώρο. Πόσο σου χρειάζεται να έχεις και άλλο χώρο έκφρασης πέρα από τη μουσική;

Τα ίδια πράγματα θέλω να περιγράψω είτε με την μουσική, είτε με το γράψιμο. ¨Όταν με κουράζει το ένα με απορροφά το άλλο. Αυτό που θέλω κυρίως είναι να περνάω καλά ασχολούμενη με αυτά τα πράγματα, μεταδίδοντας έτσι και στους γύρω μου μια θετική ενέργεια.

• Είχες τη τύχη να γνωρίσεις έναν από τους κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, το Μάνο Χατζιδάκη. Αποστασιοποιημένα πια, από χρόνο και διαπροσωπική γνωριμία, πόσο πιθανό είναι να υπάρξει ξανά στη χώρα μας καλλιτέχνης τέτοιας εμβέλειας.

Από μικρή, την εποχή μάλιστα που δεν άκουγα καθόλου ελληνική μουσική, πλην της παραδοσιακής, είχα ξεχωρίσει θαύμαζα και αγαπούσα ιδιαίτερα τον Μάνο Χατζιδάκι για την μουσική του, για την ανεξάρτητη προσωπικότητά του και για την όλη θέση του στα πράγματα. Όμως, με όλον τον σεβασμό προς το όνομά του, δεν είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν και διατυμπανίζουν ότι τα πράγματα και οι άνθρωποι του παρελθόντος ήταν καλύτερα και ανεπανάληπτα σε σχέση με το παρόν και το μέλλον.

• Συχνά διακρίνει κανείς στοιχεία χιούμορ στις δουλειές που συμμετέχεις (όπως στο Μίλα μου για Μήλα, αλλά και στο Ηχοτρόπια). Πόσο σημαντικό είναι το χιούμορ στη ζωή ενός καλλιτέχνη;

Το χιούμορ είναι πάρα πολύ σημαντικό στη ζωή του κάθε ανθρώπου. Ειδικά για τους καλλιτέχνες και επιτρέψτε μου να πω ειδικά για αρκετούς «ποιοτικούς» έλληνες καλλιτέχνες, που προκειμένου να δείξουν σοβαροί, συχνά διακατέχονται από μια πολύ σφιγμένη σοβαροφάνεια, θεωρώ ότι το χιούμορ θα έπρεπε ίσως μέχρι και να εμφυτευθεί δια της βίας με ένα ηλεκτρονικό τσιπάκι, μπας και χαλαρώσουνε λίγο…

• Αν και η world music με όλα τα συνοδοιπόρα παρακλάδια (από φολκ έως μουσικές των λαών) είναι σε εμπορική άνθηση, υπάρχει μεγάλη δυσκολία να παρακάμψουμε την εμπορευματοποίηση της και να ανακαλύψουμε και εμείς κρυμμένα μυστικά (όχι μόνο των βράχων, αλλά και λαών ολόκληρων). Ποια στοιχεία σε αυτές τις μουσικές σε γοητεύουν ώστε να ασχοληθείς και δημιουργικά μαζί τους;

Στις μουσικές του κόσμου με συγκινούν και μου κινούν το ενδιαφέρον δύο τελείως διαφορετικά μεταξύ τους στοιχεία: Το πρώτο είναι το γεγονός ότι ακούγοντάς τες, μπορείς να ταξιδέψεις νοερά σε τόπους που αλλιώς δεν θα βρισκόσουνα. Μια προσεχτική ακρόαση με ανοιχτά αφτιά πολλών από αυτές τις μουσικές μπορεί να σου μεταφέρει την θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα που τις γέννησε, τα χρώματα του τοπίου, το αν ο τόπος είναι κοντά στην θάλασσα ή βουνίσιος, το αν οι γυναίκες είναι στον τόπο αυτό ντροπαλές ή απελευθερωμένες, το αν οι χορευτές φοράνε βαριά ή ελαφρά ρούχα κλπ. Τα νιώθεις όλα αυτά από την ταχύτητα ή την τραχύτητα των ρυθμών, τις χροιές των φωνών και των οργάνων, τα θέματα των τραγουδιών. Ταξιδεύεις πραγματικά. Απ’ την άλλη, ακούγοντας μουσικές από διάφορα μέρη του κόσμου, παίρνεις και μια τελείως αντίθετη αίσθηση: εκείνη της ομοιότητας των συναισθημάτων όλων των ανθρώπων. Όλοι μοιάζουμε τελικά στο πως κλαίμε, στο πως χαιρόμαστε, στο πως γελάμε ή γλεντάμε, στο πως εκστασιαζόμαστε δια μέσου της μουσικής. Και αυτό είναι το κυριότερο κέρδος των ανθρώπων από την άνθιση και την εξάπλωση της λεγόμενης world music: Το ότι αντιλαμβάνονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι, πόσο μοιάζουμε μεταξύ μας, πόσο δεν έχουν ουσιαστικά τίποτα να χωρίσουμε.

• Μιλάμε για μουσικές του κόσμου, αλλά από την άλλη η ελληνική περιφέρεια, έχει ολοένα και λιγότερες ευκαιρίες για να γνωρίσει από κοντά τους εκπροσώπους της χώρας μας. Πόσο δύσκολο σου είναι να αποκτήσεις επαφή με το κοινό της περιφέρειας;

Φαίνεται ότι τελικά είναι δύσκολο. Έχει καταντήσει πιο εύκολο για μένα να τραγουδάω για παράδειγμα στο Γουίνιπεγκ της Μανιτόμπα, στη Κολωνία, την Χάγη ή στο χωριό Ορέχο στην άκρη της χώρας των Βάσκων, απ’ ότι … στο Κιλκίς, κι ας έχει η μουσική μου μεγαλύτερη σχέση με το Κιλκίς, απ’ ότι με τον Καναδά ή την Ολλανδία, ή την Ισπανία. Δεν φταίω όμως εγώ για αυτό, δεν είναι κάτι που επεδίωξα. Πάω όπου με καλούνε.

Θέλεις να μας αποκαλύψεις κάποια από τα μελλοντικά σου σχέδια;

Προτιμώ να μην κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια για το μέλλον. Μ’ αρέσει να αφήνομαι να πλέω στα πράγματα όπως έρχονται. Έτσι η ζωή έχει πιο πολύ ενδιαφέρον, γίνεται πιο μυθιστορηματική. Και μ’ αρέσει που το δικό μου μυθιστόρημα τείνει να γίνει… ταξιδιωτικό.

Ευχαριστώ κι εγώ πολύ για τις ωραίες ερωτήσεις και για τα καλά σου λόγια. Ελπίζω κάποτε να τα πούμε και από κοντά

Επαναδημοσίευση από το περιοδικό IN EXTREMIS (του Κιλκίς)

Στο Λονδίνο βρίσκεται αυτές τις μέρες η Κρίστη Στασινοπούλου, με τον σύντροφο και συνεργάτη της Στάθη Καλυβιώτη, όπου θα δώσουν συνεντεύξεις στον τύπο για την προώθηση του τελευταίου άλμπουμ τους "Τα Μυστικά των Βράχων".Τον επόμενο μήνα, στις 19 Οκτωβρίου, πραγματοποιείται επίσης συναυλία της Κρίστης Στασινοπούλου στο Λονδίνο, στο UnionChapel, στη σειρά συναυλιών "EuropeinUnion", που διοργανώνουν από κοινού το περιοδικό ROOTS και το BBCRadio 3, με σκοπό να παρουσιάσουν και να προωθήσουν τους σημαντικότερους πρωτοπόρους καλλιτέχνες από την Ευρώπη που παίζουν "σύγχρονη παραδοσιακή" μουσική, και κατ’ επέκταση να ενισχυθεί η παραδοσιακή σκηνή της Ευρώπης, σε σύγκριση με την Αφρικάνικη, Ασιάτικη ή Λάτιν μουσική.

Κυριάκος Σκορδάς