Ο ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ 16/12/2003

Ο ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ

Η Στέλλα Σαλαγιά, καθηγήτρια φυσικής, παίρνει μετάθεση σ’ ένα σχολείο ενός νησιού, στο οποίο και μετακομίζει στις αρχές του φθινοπώρου. Από το δωμάτιό της, παρατηρεί τον καλοκουρδισμένο μικρόκοσμο του νησιού, πότε με ειρωνεία και πότε με συμπάθεια και περνά αρκετά βράδια με τρεις άλλες καθηγήτριες, ακούγοντας λαϊκή μουσική και μεθώντας. Καθώς όμως χειμωνιάζει, η Στέλλα θα αφήσει το ρόλο του παρατηρητή για έναν πιο ενεργό και θα τολμήσει να εμπιστευτεί πάλι τους ανθρώπους, μέσα από τη σχέση της με το γείτονά της, Σίμο Σεμερτζίδη. Περνώντας από συγκρούσεις, εντάσεις, πάθη και προστριβές, η Στέλλα και ο Σίμος προσπαθούν να φυλάξουν αυτό που βρήκαν ο ένας στον άλλο, ενώ η μικρή κοινωνία του νησιού μοιάζει κι αυτή να ζητάει το ίδιο πράγμα μαζί τους: να αγαπήσει ξανά κάτι.

Ιδιαίτερα μελαγχολική και σκοτεινή, η γραφή της Ιωάννας Καρυστιάνη μας γνωρίζει στους ήρωες ενός νησιού που περνάει τη χειμερία νάρκη του, μέχρι να έρθει πάλι το καλοκαίρι και να ζωντανέψει ξανά, βάφοντας τις προσόψεις των σπιτιών και επισκευάζοντας τις φθαρμένες πινακίδες του. Η Στέλλα είναι μια γυναίκα που αποφασίζει να αφήσει το παρελθόν – χωρίς να το καταφέρνει πάντα – και να μουδιάσει σ’ ένα παρόν αυτάρκες και μοναχικό: να κλειστεί πίσω απ’ τους τοίχους του μικρού σπιτιού, που γίνεται κουκούλι και την προστατεύει απ’ τον έξω κόσμο κι απ’ τον εαυτό της. Την ίδια εσωτερικότητα και στωικότητα επιδεικνύει κι όταν ερωτεύεται ξανά, απρόοπτα. Η Στέλλα δεν διατυμπανίζει ούτε διαλαλά τη χαρά της, αλλά τη βιώνει σαν δώρο από το πουθενά. Ο Σίμος, ακόμα πιο απελπισμένος, βρίσκει πάνω της κάτι για να πιαστεί, να ξεχάσει τους φόβους και τις ευθύνες που τον φέρνουν κάθε πρωινό στην εκκλησία και να ξορκίσει μια κατάρα που τον ακολουθεί από παιδί. Κλεισμένος στον εαυτό του και άπιαστος, υιοθετεί την ίδια στωικότητα και απλώς περιμένει.

Με τη μοναξιά καταπιάνεται λοιπόν η Καρυστιάνη στο βιβλίο της, αυτήν που επιλέγει κανείς για λόγους αυτοθεραπείας ή αυτογνωσίας κι αυτήν που αναγκαστικά βιώνει, περιτριγυρισμένος από τόσο πολύ κόσμο, γιορτές, εκδηλώσεις και συμβάντα της καθημερινότητας. Ο απομονωμένος αλλά ανθρώπινος Λεόντιος, η φοβισμένη και κουρασμένη Κλαίρη, η νεκρή Lady Giannoula που δίνει στο νησί ζωή με το θάνατό της, δεν είναι συνοδευτικοί χαρακτήρες, αλλά στην ουσία όψεις του ίδιου νομίσματος, πρόσωπα που στήνουν τα δικά τους μικρά οχυρά για να μην καταρρεύσουν. Πυκνό και εξαιρετικά καλοστημένο, το μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη είναι μοναδικό ως μυθοπλασία και τόσο σκληρό που “πονάει” με τις πραγματικότητες που παρουσιάζει.

Φωτεινή Δράκου