ΑΤΙΜΩΣΗ 21/1/2004

Μετά από έναν αγώνα βόλεϊ και έναν μπάσκετ, διαπίστωσα ότι αν ήμουνα 5 χρόνια νεότερη (μωρέ και τέσσερα καλά είναι μια και δεν έχω κλείσει ακόμα καλά καλά τα 18) θα άρχιζα να μαθαίνω ένα άθλημα. Πολύ μου αρέσει ο αθλητισμός γαμώτο αλλά κρίμα που η μαμά μου δεν με ώθησε ποτέ σε αυτόν. Βγάζω τα οικογενειακά μου στη φόρα τώρα αλλά δεν βαριέσαι…Γιατί βρε μαμά μου; Χάθηκε ένα βόλεϊ (λίγο δύσκολο βέβαια να είχα εξέλιξη μια και μπορεί μεν να είμαι 1.70 πατητά –χμ χμ- αλλά δεν φτάνω και αυτά τα τέρατα του 1.90), ένα ποδόσφαιρο (για τέρμα, που μ’ αρέσει, δεν κάνω γιατί φοράω γυαλιά, για όλες τις άλλες θέσεις νομίζω ότι έχω το ιδανικό σουλούπι), ένα τένις βρε αδερφέ (γιατί είμαι και χάι κλάς, και ψηλή και γκομενάρα!!! ε, όχι παίζουμε). Τίποτα. Από την απελπισία μου λοιπόν το γύρισα κι εγώ στα βιβλία και στο σινεμά έτσι για να μάθει!

Α, και μια και το έφερε η κουβέντα, ας σχολιάσω λίγο το τελευταίο βιβλίο που διάβασα για να ξεχάσω κιόλας το δράμα το οποίο ζω.

Το βιβλίο έχει τίτλο Ατίμωση (Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, 2002) και συγγραφέας του είναι ο Τζον Μάξγουελ Κούτσι , ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 2003 για το έργο του Τα χρόνια του Σιδήρου. Είναι δε ο πρώτος συγγραφέας στον κόσμο που τιμήθηκε δύο φορές με το πολυπόθητο βραβείο Booker για τα βιβλία του Βίος και Πολιτεία του Μάικλ Κ (1983) και Ατίμωση (1999). Τα βραβεία αυτά από μόνα τους λένε πολλά για το μέγεθος της λογοτεχνικής αξίας του Κούτσι, παρόλα αυτά εγώ τουλάχιστον τρέφω μία επιφύλαξη για τους νομπελίστες συγγραφείς από την άποψη ότι χρησιμοποιούν ένα λόγο λιγότερο άμεσο και αδρό, δίνοντας έτσι στο μυθιστόρημα μία ποιητική χροιά. Αυτό βέβαια δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, ιδιαίτερα για τους ανθρώπους που αρέσκονται να διαβάζουν Ελύτη ας πούμε (ας με συγχωρέσουν οι ποιητο-maniacs αλλά οι γνώσεις μου αναφορικά με την ποίηση έχουν μείνει σε Λυκειακά επίπεδα) αλλά για ανθρώπους όπως εγώ που έχουν συνηθίσει να διαβάζουν αστυνομικά στυλ George Pelecanos για παράδειγμα, (παρεμπιπτόντως το τελευταίο του βιβλίο –Ζήτημα τιμής, εκδόσεις Οξύ- το οποίο είχε παρουσιάσει το atraktos πριν από λίγο καιρό είναι εξαιρετικό και ελπίζω να το διαβάσουν όλοι οι βιβλιοφάγοι) ένα πιο λόγιο γράψιμο είναι πολύ για τα γούστα τους.

Παρόλα αυτά, η Ατίμωση είναι ένα αριστούργημα. Ο συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα της σχέσης μίας λευκής Νοτιοαφρικάνας της Λούσι, τόσο με τον πατέρα της Ντέιβιντ Λούρι, τον πρωταγωνιστή ουσιαστικά της ιστορίας, όσο και με τον μαύρο γείτονά της Πέτρους, μέσα από την ιστορία της συγκατοίκησής τους σε ένα αγρόκτημα, η οποία δεν εξελίσσεται όσο ομαλά αρχίζει. Μετά από ένα γεγονός το οποίο συγκλονίζει ολοκληρωτικά τη Λούσι, ο Ντέιβιντ μπαίνει στη διαδικασία να καταλάβει την αλλόκοτη κατ’ αυτόν συμπεριφορά της κόρης του, η οποία, μετά από αυτό που συνέβη προσπαθεί να απορροφηθεί από τη νέα, μετά την κατάργηση του Απαρτχάιντ, πολυφυλετική κοινωνία. Παράλληλα ο Ντέιβιντ, μετά από μία ζωή ως καθηγητής ποίησης σε πανεπιστήμιο, και ενώ στο σπίτι της Λούσι ασχολείται με τη γη και τα ζώα, αρχίζει να αναρωτιέται για πράγματα που πριν τα θεωρούσε αδιαμφισβήτητα: για την καλλιτεχνική δημιουργία, για την προσωπική ευτυχία, για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Για πράγματα δηλαδή που εμείς δεν έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, ευχαριστώντας έτσι δεόντως τους ανθρώπους εκείνους που μας τα υπενθυμίζουν.

Συνταρακτικό μυθιστόρημα που οφείλεται εκτός όλων των άλλων και στην πολύ καλή μετάφραση που έχει κάνει ο Αλέξανδρος Καλοφωλιάς .

Δέσποινα Καβουσανάκη