ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ 7/5/2004

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ

Συγγραφέας: Νίκος Παναγιωτόπουλος

Σελίδες: 330

Εκδόσεις: ΠΟΛΙΣ

Ένας ηλικιωμένος άντρας, ο Στάθης Αντωνίου ή Αντώνιος Ευσταθίου, με τη μορφή μιας επιστολής που απευθύνει στις εκκλησιαστικές αρχές, κάνει μια αναδρομή σε ένα περιστατικό που σφράγισε την πορεία της ζωής του: ήταν καλοκαίρι του 1940, όταν βρέθηκε να φυλάει έναν άνθρωπο, τον Ορφανό, που ένα ολόκληρο χωριό είχε ανακηρύξει σε προστάτη «άγιο» του και ξαφνικά είχε ξεσηκωθεί για να τον λιντσάρει. Στη διάρκεια εκείνης της νύχτας, ο Ορφανός θα διηγηθεί στον δεκαοκτάχρονο τότε Στάθη ολόκληρη την ζωή του, από τα γεμάτα περιπέτειες παιδικά του χρόνια, στην εφηβεία του κοντά σε ανθρώπους της εκκλησίας, αλλά και ολόκληρη τη σειρά από τυχαία περιστατικά που τον οδήγησε τελικά να θεωρηθεί «άγιος» και θαυματουργός και να λατρευτεί από τους συγχωριανούς του πριν τελικά τον κατηγορήσουν που έδωσε τέλος στις δικές τους αυταπάτες. Ο Στάθης Αντωνίου θα ακούσει ολόκληρη την ιστορία και την επόμενη κιόλας μέρα θα κατηγορηθεί αυτός για φονιάς του «αγίου», μέχρι να έρθει η στιγμή, εξήντα χρόνια αργότερα, να εξιστορήσει την αλήθεια μέσα από την επιστολή του.

Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ασχολείται με ένα θέμα που λίγο ως πολύ αντιμετωπίζεται ως «ταμπού»: την διαδικασία δηλαδή με την οποία ανακηρύσσεται κάποιος «άγιος» και οι πράξεις του παίρνουν τον χαρακτηρισμό του «θαύματος». Από την άλλη, το βαθύτερο νόημα της ιστορίας του και ολόκληρης της πορείας του Ορφανού, όπως την περιγράφει με μια ιδιαίτερα ζωντανή, γλαφυρή γλώσσα, με ψήγματα καθαρεύουσας ανακατεμένα με την δημοτική, τοπικισμούς και εσφαλμένα «λάθη» του ήρωα που την διηγείται, έχει να κάνει με την απεγνωσμένη ανάγκη των ανθρώπων να πιστέψουν σε κάτι, έστω κι αν αυτό είναι ψεύτικο και εις γνώση τους.

Οι κάτοικοι του Θερμού, βρίσκουν στο πρόσωπο του παιδιού που έρχεται στο χωριό τους ένα πρόσωπο από το οποίο μπορούν να κρατηθούν, να βρουν την ελπίδα που τους είναι απαραίτητη για να δώσουν λύση σε προβλήματα καθημερινά αλλά και πιο σημαντικά. Από την άλλη, μια μερίδα από αυτούς φροντίζει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, αποκομίζοντας χρήματα και άλλα οφέλη από τον «θαυματουργό», κρατώντας όμως πάντα την υποκριτική κουρτίνα της «δύναμης της πίστης» μπροστά από τις πράξεις τους.

Τελικά, ο συγγραφέας τονίζει με βλέμμα διεισδυτικό και ειρωνικό το πόσο έντονο και αδηφάγο συναίσθημα μπορεί να είναι η τυφλή πίστη και τον τρόπο που μπορεί να επηρεάσει την πορεία ενός ανθρώπου αλλά και μιας ολόκληρης κοινωνίας και να την οδηγήσει τελικά ακόμη και στην μαζική υστερία και στην κατασπάραξη αυτού που διατηρούσε την ψευδαίσθηση ζωντανή και που κάποτε αποφάσισε να δώσει ένα τέλος.

Φωτεινή Δράκου