ΖΟΥΣΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΖΑΝ ΛΥΚ ΓΚΟΝΤΑΡ 30/6/2004

Το καλοκαίρι για μένα (και για πολλούς σινεφίλ φαντάζομαι) είναι πλήρως συνδεδεμένο με τα θερινά σινεμά, και τις απίστευτες ταινίες που συνήθως προβάλλουν. Πάντα αποτελεί βάλσαμο, μία νύχτα με ζέστη, να βλέπεις το Άγγιγμα του Κακού για παράδειγμα, κάτω από τον ουρανό και δίπλα στο πράσινο (θα μπορούσα να πω και άλλα ρομαντικά τώρα αλλά θα με πάρουν τα κλάματα –έτσι κλαούρα ήμουν πάντα, μην συζητάτε!!-οπότε σταματάω εδώ. Εξάλλου έχουν ειπωθεί τα μύρια όσα για τα θερινά τα σινεμά που καταντάει οποιαδήποτε αναφορά πλέον από βαρετή ως γραφική θα έλεγα). Εν πάση περιπτώσει, και φέτος ανοίξανε τα θερινά ύστερα από μία καθόλα αμφίβολη περίοδο, ειδικά στις αρχές του Ιούνη, με πολλές βροχές και κρύο οπότε και άρχισε να τρίζει ακόμα και αυτή η ταύτιση που σας έλεγα παραπάνω. Οι ταινίες δε που άρχισαν να προβάλλουν είναι οι περισσότερες αριστουργήματα της έβδομης τέχνης οπότε οποιοδήποτε αρνητικό σχόλιο περιττεύει.

Μία από αυτές είναι το Ζούσε τη Ζωή της του Ζαν Λυκ Γκοντάρ (Vivre Sa Vie, Γαλλία 1962) το οποίο παρακολούθησα τη μέρα που αποκλείστηκε η Γερμανία από τα προημιτελικά (αν δεν έβαζα και την παράμετρο του ευρωπαϊκού θα έσκαγα!). Καταρχήν η ταινία αρχίζει με έναν χωρισμό που λαμβάνει χώρα σε ένα καφέ του Παρισιού όπου τους πρωταγωνιστές τους βλέπουμε πλάτη στο φακό. Πρώτο κάδρο, πρώτη θεματική ενότητα. Δεύτερο κάδρο, δεύτερη θεματική ενότητα: γνωριμία με την πρωταγωνίστρια τη Νανά, πωλήτρια σε ένα δισκάδικο. Τρίτη θεματική ενότητα: απογοήτευση από τη ζωή της και προσπάθεια αλλαγής των πάντων γινόμενη πόρνη. Και λοιπά και λοιπά, και λοιπά....

Ο Γκοντάρ αλλάζει τα πάντα σε αυτήν την ταινία. Όπως λέει και ο Δανίκας στα Νέα (ο Κ. φταίει που αναφέρω τον Δανίκα συνέχεια όχι εγώ!!) ο Γκοντάρ «τέμνει, διαλύει, αποσυνθέτει και ανασυγκροτεί. Το κλειδί για την ανασύνθεση αυτής της άναρχης εικόνας είναι το ανακάτεμα. Στην Τζαζ το λένε «αυτοσχεδιασμό». Στα επιτραπέζια παιχνίδια «παζλ». Προϋπόθεση για τη σωστή τοποθέτηση των κομματιών είναι το «κάδρο»... Είναι ο «πίνακας» που περιλαμβάνει το βλέμμα του σκηνοθέτη». Φοβερή περιγραφή νομίζω για την κατανόηση του τί είναι κάδρο και του τί προσπαθεί να κάνει ο σκηνοθέτης σε αυτήν την ταινία. Καθαρή ματιά πάνω στα ζητήματα που βάζει το σενάριο της ταινίας για το τι είναι ευτυχία, τι είναι σκέψη, τι είναι επικοινωνία. Τι είναι να συνειδητοποιείς την ίδια την ανθρώπινη υπόστασή σου.

Και μόνο που τα ξαναβλέπω όλα αυτά γραμμένα συνειδητοποιώ το πόσο δύσκολη τελικά ήταν η συγκεκριμένη ταινία. Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι η σκέψη μας ειδικά σε μία κινηματογραφική αίθουσα περιορίζεται στο «πώς τα κάνει ο γίγαντας τα εφφέ» μπορείτε να καταλάβετε το μέγεθος της ταινίας και το ειδικό βάρος που αυτή φέρει. Στην εποχή του, ο Γκοντάρ έφερε τα πάνω κάτω στην έβδομη τέχνη. Ίσως, μετά από αυτή την ταινία, φέρουμε κι εμείς τα πάνω κάτω στην ίδια μας τη «σινεφιλική» ιδιότητα.

Δέσποινα Καβουσανάκη