ARULAR M.I.A. XL, 2005 19/3/2005

H Maya Arulpragasam γεννήθηκε στη Σρι Λάνκα πριν από 28 χρόνια, σε μια περίοδο πολύ δύσκολη για τη χώρα. Πέρασε την παιδική της ηλικία [που σημάδεψε ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των Sinhala και Talim], χωρίς ανέμελες στιγμές, κυριολεκτικά κυνηγημένη.

Με τον πατέρα της επαναστάτη μαχητή των Talib έπρεπε διαρκώς να μετακινούνται οικογενειακώς και να κρύβονται, έτσι όταν έγινε 10 χρονών κατέφυγαν στο Λονδίνο, σε ένα συγκρότημα κατοικιών στο Mitcham, όπου προσπάθησαν να ενσωματωθούν στο Αγγλικό περιβάλλον.

Ήταν το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 80 και η dance culture είχε αρχίσει ν’ ανθίζει στην Αγγλία.

Για την οικογένειά της είναι πολύ δύσκολα χρόνια, για τη Mia ακόμα πιο δύσκολα. Η κοινωνία του Surrey δεν τους υποδέχτηκε με ανοιχτές αγκάλες. Παιδί του «γκέτο», πρόσφυγας και σκουρόχρωμη. Στο σχολείο τα παιδιά την φώναζαν «the thing», ήταν το «πράγμα», διαφορετική, ξένη.

Ωστόσο, μέσα στην υποβαθμισμένη αυτή περιοχή και στα άθλια διαμερίσματα γεννήθηκε ένα αστέρι. Οι πραγματικά σπουδαίοι pop stars δεν κατασκευάζονται. Ούτε δημιουργούνται μέσα σε ακαδημίες και τηλεοπτικούς διαγωνισμούς. Απλά εμφανίζονται.

Υιοθετεί το ψευδώνυμο M.Ι.Α. [Μάϊα], γράφεται στο Central St. Martin’s όπου σπουδάζει Τέχνη και ασχολείται με τη μουσική. Το νέο όνομά της είναι τα αρχικά του Missing In Action, το επινόησε κατά τη διάρκεια μιας εργασίας στη σχολή της, ένας φόρος τιμής στους Tamil συγγενείς της και στην περιοχή του Λονδίνου που τους πρόσφερε καταφύγιο.

Η ίδια λέει πως δεν αισθανόταν να ανήκει πουθενά, σε καμιά σκηνή, σε καμιά μουσική κατηγορία, μπορεί να έχει μεγαλώσει ακούγοντας hip hop και τη μουσική που κυριαρχούσε στα πειρατικά ραδιόφωνα στα προάστια της μεγαλούπολης, ήθελε όμως κάτι πραγματικά φρέσκο. Και τα κατάφερε. Τα πρώτα δείγματα είναι παραπάνω από ενθαρρυντικά, ο συνδυασμός dancehall, pop, raga, electro και hip hop είναι ένα πολύ συναρπαστικό χαρμάνι και η Mia κάτι αντίστοιχο με τον Mike Skinner. Μια θηλυκή MC με στίχους που έχουν πολλά να πουν. Θυμίζει Missy Elliott και Neneh Cherry [στα πρώτα της βήματα] που βομβαρδίζει με ρίμες πάνω σε nu garage, raga και hip hop.

Στο πρώτο επίσημο single της «Sunshower» κάνει ερωτήσεις για την τρομοκρατία και την εκδίκηση, ενώ το επόμενο της «Galang» στην XL Records είναι ένα electro funk κομμάτι που είναι αδύνατο ν’ αγνοήσεις, ένα τραγούδι που γνώρισε κι ανέλπιστη επιτυχία κι έστρεψε την προσοχή πάνω της. Οι μινιμαλιστικοί ρυθμοί που συνοδεύουν τις ρίμες της στο Sunshowers μπορεί να μην είναι τόσο χορευτικοί όσο στα επόμενα single της, ήταν ωστόσο αυτό που σημάδεψε το ξεκίνημά της.

Δεν υπάρχει κανείς ν’ αμφισβητήσει την αξία της, την έχει πια κερδίσει ολοκληρωτικά η μουσική, τo γεγονός που συνέβη την ημέρα που αποφοιτούσε απ’ τη σχολή την συγκλόνισε και άλλαξε εντελώς την στάση της απέναντι στην τέχνη. Ένας νεαρός ξάδερφός της συμμετείχε σε επιχείρηση αυτοκτονίας των Μαύρων Τίγρεων κι ανατινάχθηκε, αναγκάζοντάς τη Mia να ασχοληθεί με την τέχνη με πιο δραστικό τρόπο.

Επέστρεψε στη Σρι Λάνκα κι έφτιαξε μια ταινία για την κουλτούρα των νεαρών Tamil και έπειτα ταξίδεψε στην Αμερική. Η γνωριμία της με την Peaches στην Αμερική στάθηκε καταλυτική, γιατί εκείνη ήταν που την έστρεψε στη μουσική. Σκέφθηκε ότι μπορούσε να κάνει άλλου είδους αντίσταση, να «σφάξει με το βαμβάκι»! Οι πρώτες προσπάθειές της έφτασαν στα χέρια του Steve Mackey των Pulp, ο οποίος ενθουσιάστηκε και την έφερε σ’ επαφή με τους παραγωγούς του Arular, ενός απ’ των πιο αναμενόμενων άλμπουμ της χρονιάς.

Η XL που το κυκλοφορεί στην Ευρώπη καθυστέρησε την κυκλοφορία του, ωστόσο ο δίσκος έχει διαρρεύσει απ’ τον Ιανουάριο στα site ανταλλαγής αρχείων και μάλιστα είναι απ’ τα πιο δημοφιλή άλμπουμ σε mp3, μεταξύ των χρηστών και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.

Το Arular είναι πραγματικά ένα συναρπαστικό άλμπουμ. Ένα άλμπουμ που κυριολεκτικά σε ταρακουνάει, το δηλώνει κι η ίδια στο ξεκίνημα: «I’ve got the bombs to make you blow, I’ve got the beats to make you bang» και για 39 λεπτά κάνει αυτό ακριβώς. Σε βάζει στην πρίζα και δεν σε αφήνει ούτε μια στιγμή να χαλαρώσεις ή να χάσεις το ενδιαφέρον.

Δεν μπορώ να θυμηθώ άλλον ανάλογο δίσκο που έρχεται απ’ την Αγγλία τα τελευταία χρόνια που να το κατορθώνει αυτό, με μόνες εξαιρέσεις των Mike Skinner [The Streets] και Dizzee Rascal. Και οι δύο με αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με της M.I.A.: είτε αυτά αφορούν την καταγωγή [παιδιά της μεσαίας ή κατώτερης κοινωνικής τάξης] είτε το μελαμψό χρώμα και τους συναρπαστικούς νέους ήχους.

Δεν είναι τυχαίο που υπάρχει τόση οργή στους ρυθμούς και στους στίχους και των τριών, παρ’ όλο που η M.I.A. παρουσιάζεται πιο ποπ και με σαφώς πιο συγκρατημένο το θυμό απ’ ότι θα ήθελε, γιατί δεν σκοπεύει να μείνει στο περιθώριο. Σκοπός της είναι να σαρώσει και θα το καταφέρει. Αν κρίνω απ’ την ανταπόκριση και τα σχόλια στον τύπο και στο internet, το κατόρθωσε ήδη.

Ούτε ο Mike Skinner, ούτε ο Dizzee Rascal κατάφεραν να γνωρίσουν την εμπορική αναγνώριση που άξιζαν, τουλάχιστον στην Αμερική, όπου το κοινό δέχεται πιο δύσκολα τέτοιου είδους δίσκους [οι οποίοι δεν φλερτάρουν με το mainstream και είναι πολύ «ευρωπαϊκοί» για το πλατύ κοινό].

Το πιο σημαντικό με τη M.I.A. είναι ότι έχει αντιληφθεί πλήρως το ρόλο της, ξέρει ποια είναι και που απευθύνεται και τον κύριο στόχο της τον πέτυχε ήδη. Έγινε [πριν ακόμα κυκλοφορήσει ο δίσκος] το πιο πολυσυζητημένο όνομα αυτής της εποχής και τα έντυπα κάνουν ουρά για μια συνέντευξή της. Όχι μόνο μουσικά έντυπα, ακόμα και περιοδικά μόδας και πολιτικές εφημερίδες αναζητούν δηλώσεις της. Το oriental πουλάει. Μόνο που η M.I.A. δεν είναι απλά μια ποπ ethnic σταρ. Παρόλο που σταρ είναι ήδη.

«London, quiet down, I need to make a sound / New York, quiet down, I need to make a sound / Kingston, quiet down, I need to make a sound / Brazil, quiet down, I need to make a sound…»

Σε ποιούς απευθύνεται το διαλαλεί και το ξεκαθαρίζει στο BuckyDoneGone: σε κάθε γωνιά του κόσμου, ο αποδέκτης είναι το κοινό όλου του πλανήτη, δεν απευθύνεται στο underground κοινό ούτε στα ghetto, έτσι προσπαθεί να περάσει «οικουμενικά» μηνύματα που ισχύουν για όλες της γωνιές της γης, αυτός είναι κι ο λόγος που εμφανίζεται και λιγότερο επιθετική απ’ ότι στα πρώτα single της. Στο άλμπουμ περιόρισε [όσο ήταν δυνατόν] τους προκλητικούς στίχους που φανερώνουν τις ρίζες της. Μόνο στο Sunshowers υπάρχουν αναφορές στον αγώνα του λαού της και μιλάει για μάρτυρες και θυσίες.

Λιγότερο επιθετική;

Στη συσκευασία του CD υπάρχουν τυπωμένοι οι στίχοι, σε αρκετά σημεία όμως πίσω απ’ την ιδιόμορφη προφορά κρύβονται λόγια διαφορετικά απ’ αυτά που διαβάζεις στο εσώφυλλο. Το «Blood people / pull up the poor» που ακούγεται στο Pull up the peopleτυπωμένο φαίνεται «Pull up the people / pull up the poor» ή το «White teeth, nosebleed / tied up at the start please» στο Bucky Done Gone ισχυρίζονται ότι είναι «Bite teeth, nosebleed / tied up in the scarf piece». Είναι, άραγε;

Τα καταιγιστικά φωνήματα, οι κοριτσίστικες κραυγές και η ρυθμική απαγγελία σε συνδυασμό με τα έντονα beats δεν αφήνουν περιθώρια να απομονώσεις λέξεις, παρ’ όλο που τραγουδάει αρκετά ξεκάθαρα στα περισσότερα κομμάτια. Αυτή η διφορούμενη έννοια των στίχων, ωστόσο, κάνει το δίσκο ακόμα πιο γοητευτικό.

Ο κόσμος της M.I.A. είναι γεμάτος επαναστάτες, βομβιστές αυτοκτονίας, αντιστασιακούς, λόγω καταβολών και καταστάσεων θα μπορούσε να ήταν γεμάτη φθόνο και προκατάληψη, να είχε φτιάξει ένα δίσκο στα χνάρια των Public Enemy ή των N.W.A. όπου θα εκφωνούσε μανιφέστα. Δεν το έκανε. Το Arular [το οποίο, παρεμπιπτόντως, είναι το επαναστατικό παρατσούκλι του πατέρα της] είναι ένας δίσκος που πάνω απ’ όλα σου φτιάχνει τη διάθεση και προσφέρεται για χορό. Οι ρίζες του είναι hip hop αλλά ο ήχος του δεν είναι ούτε hip hop, ούτε έχει σχέση με τους trendy garage χορευτικούς ήχους του Ανατολικού Λονδίνου. Είναι πιο συγγενικός με το raga και το electro και θυμίζει [πολύ] Missy Elliott, με αρκετή δόση ασιατικού beat [όχι τόσο oriental όμως, δεν είναι ακριβώς bhangra] και ολίγα Bollywood breaks.

Αυτό το μίγμα από διαφορετικές κουλτούρες και ήχους ίσως να είναι και το πιο ενδιαφέρον «new thing» του 2005.

Περιέχει 13 τραγούδια με παρόμοιο beat και τέμπο, όλα συνθέσεις υπολογιστών, με τόση ομοιογένεια που σε αναγκάζει να τον ακούσεις ξανά και ξανά για να καταφέρεις να ξεχωρίσεις κάποιο τραγούδι. Όλα θα μπορούσαν να είναι πιθανά singles.

Στην παραγωγή είναι, εκτός απ’ την ίδια τη M.I.A., ο Richard X, ο Steve Mackey των Pulp, ο Diplo, ο Dave Taylor [Solid Groove] και ο Ross Orton των Fat Truckers. Το αποτέλεσμα που προέκυψε απ’ τη συνεργασία τους είναι πιο «εύκολο» και πιο προσιτό, ακόμα και για το αυτί του αμερικάνικου mainstream κοινού, το οποίο δεν μπορούσε να αντέξει τον Dizzee Rascal και τον Mike Skinner.

Δεν ξέρω αν θα καταφέρει να πουλήσει, είναι το πιο πιθανό πάντως, ο ήχος έχει γνωρίσει ήδη εμπορική επιτυχία στην Αμερική με τις περσινά και προπέρσινα κομμάτια του baile-funk ή oriental hip hop ή όπως αλλιώς τα ονομάζουν. Με τη διαφορά ότι τα τραγούδια της M.I.A. δεν κραυγάζουν σεξουαλικά υπονοούμενα [τόσο απροκάλυπτα τουλάχιστον] του τύπου lick my pussy…

Αμφιβάλλω αν θα μπορέσει να φτιάξει φέτος άλλος πιο sexy, χαρούμενο και χορευτικό δίσκο απ’ το Arular. Μπορεί οι στίχοι να γίνονται κάποιες στιγμές σκληροί, ωμοί μέχρι και μπανάλ [It’s a bomb yo, so run yo, put away that stupid gun, yo… / he’s got Colgate on his teeth / and a Reebok Classics on his feet / at the factory he does Nike / and then he helps the family] αλλά είναι χίλιες φορές προτιμότεροι απ’ τις αγάπες και τα λουλούδια και τα [άσκοπα] χυδαία σεξουαλικά τσιτάτα των ghetto bitches. [Ούτε καν για αγάπες και λουλούδια δεν τραγουδάνε, άσκοπο το σχήμα λόγου…].

Στο Arular περιέχονται και τα δύο προηγούμενα singles της, «υποβιβασμένα» όμως στο τέλος του δίσκου, το Sunshowers, με το ντίσκο sample απ’ τους Dr. Buzzard’s Original Savannah Band και τους πιο «δυνατούς» στίχους της και το dancehall classic Galang, που ορίζει και τον ήχο της M.I.A., μιας μετανάστριας απ’ τη Σρι Λάνκα που αφήνει δυνατές φωνές αντίστασης απ’ τους δρόμους του Surrey.

Στο τέλος του δίσκου υπάρχει κρυμμένο κι ένα επιπλέον κομμάτι [προφανώς, επίτηδες κρυμμένο], με τίτλο…mia, όπου θυμάται την καταγωγή της και το πολεμικό κλίμα του Sunshowers.

Ο δίσκος κλείνει με αντιδραστική διάθεση, συμπυκνώνοντας σε τρία λεπτά την πίκρα και την αγανάκτηση μιας γυναίκας που δεν ξεχνάει ότι εκτός από διασκεδάστρια είναι και αγωνίστρια: «you can watch TV and watch the media, president Bush doing takeovah», για να συνεχίσει: «the trendsetters make things better / don’t sell out to be product pushers», καταλήγοντας στο φινάλε: «You could be a follower, but who’s your leader / break that circle, it could kill ya»…

Αγοράστε, «κατεβάστε», αποκτήστε με κάθε τρόπο αυτόν τον δίσκο, είναι χωρίς αμφιβολία μία απ’ τις πιο σημαντικές κυκλοφορίες του 2005, η ταλαιπωρημένη ποπ τα τελευταία χρόνια δεν αξιώνεται συχνά να «συναντήσει» τέτοια άλμπουμ…

Τάσος m.hulot