ΚΑΙ ΟΙ ΧΕΛΩΝΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΕΤΑΞΟΥΝ ΜΑΧΜΑΝ ΓΚΟΜΠΑΝΤΙ 9/6/2005

Οι συνθήκες είναι ιδανικές: βρίσκομαι σε βόρειο προάστιο, το κτίριο του ινστιτούτου περιτριγυρίζεται από δέντρα, το γραφείο μου βλέπει στο παράθυρο το οποίο παρεμπιπτόντως είναι τεράστιο και σήμερα αυτό καθώς και όλες οι πόρτες του δωματίου είναι ορθάνοιχτες μπας και μπει λίγος αέρας. Το μόνο βέβαια που έχει γίνει από το πρωί είναι να μπαίνουν μεν κάτι ριπές αέρα οι οποίες όμως εξανεμίζονται με το που θα πεις κύμινο. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο της εφίδρωσης και της μαλθακότητας συν αυτό της υπνηλίας που δεν αφήνει περιθώρια για περισσή ενεργητικότητα (γράφω ασυναρτησίες ή μου φαίνεται;). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ονειρεύομαι θάλασσες και παραλίες, άντε στην καλύτερη να γράφω για το atraktos, παρά να είμαι στο εργαστήριο να βάζω μπρος κάτι πειράματα. Αφήστε τα στο διάολο όπως καταλαβαίνετε…

Η ταινία, για την οποία στρώνομαι μπροστά από τον υπολογιστή (και ναι, μετακίνησα το κεφάλι μου από το παράθυρο όπου το είχα στολίσει σαν σε κάδρο!) είναι το Και οι χελώνες μπορούν να πετάξουν του Μαχμάν Γκομπαντί (Ιράν/Ιράκ/Γαλλία, 2004), ένα εξαιρετικό φιλμ που διαδραματίζεται σε ένα προσφυγικό καταυλισμό Κούρδων στα σύνορα Ιράκ-Τουρκίας, λίγο πριν ξεκινήσει ο πόλεμος της Αμερικής εναντίον του Ιράκ.

Οι πρωταγωνιστές της ταινίες είναι ο δεκατετράχρονος (?) Σοράν ή αλλιώς Δορυφορικός ο οποίος εκτός από το να εγκαθιστά δορυφορικές κεραίες είναι υπεύθυνος και για την ομάδα των παιδιών που μαζεύουν νάρκες από τις γύρω περιοχές και η συνομήλικη του Αβάζ, ένα θλιμμένο κορίτσι με ένα μωρό μονίμως αγκαλιά και ένα κουλό, ένεκα νάρκης, αδερφό να την συνοδεύει πάντα. Ο Γκομπαντί, έπειτα από την μαγευτική και φοβερά συγκινητική ταινία του Μεθυσμένα Άλογα, επανέρχεται με άλλη μία ταινία με κεντρικούς ήρωες Κούρδους, βάζοντας έτσι άλλο ένα λιθαράκι για την δημιουργία κούρδικου κινηματογράφου εν γένει. Όπως και στην προηγούμενή του ταινία έτσι και στο Και οι χελώνες μπορούν να πετάξουν, τα βασικά πρόσωπα της πλοκής τα αποτελούν παιδιά, βασανισμένα ως επί τω πλείστον, χωρίς γονείς, με τραγικά παρελθόντα πολλές φορές, σακάτικα από τις έξυπνες βόμβες του έξυπνου Δυτικού. Η ταινία είναι συγκινητική, τρυφερή και σκληρή ταυτόχρονα. Ο Γκομπαντί χωρίς να προσδίδει μελό χαρακτήρα στην ταινία του καταφέρνει και συνοψίζει πολλά από τα προβλήματα των παιδιών-προσφύγων τα οποία λόγω των καταστάσεων που αντιμετωπίζουν διαμορφώνουν εντελώς διαφορετικές αξίες από αυτές που έχει δημιουργήσει ο δυτικός τρόπος ζωής. Έτσι, μπορεί να μας φαίνεται αποκρουστικό για παράδειγμα να σκοτώνει η μάνα το παιδί της, ένα γεγονός που όμως δεν μπορεί να ειδωθεί ξεκομμένο από το περιβάλλον στο οποίο εκτυλίχθηκε.

Νομίζω ότι η ταινία είναι ιδιαίτερα διδακτική χωρίς να είναι καθόλου φορτωμένη από οδύνη, κάτι που ίσως περιμένει κανείς από τέτοιου είδους έργα. Γι αυτό άλλωστε βλέπεται πολύ πιο ξεκούραστα ψυχολογικά. Αξίζει σίγουρα να τη δει κανείς.

Δέσποινα Καβουσανάκη