LATE REGISTRATION KANYE WEST Roc-A-Fella 25/10/2005

Ήταν το Late Registration το πλέον αναμενόμενο album για το 2005? Είναι ο Kanye West η πλέον αναγνωρίσιμη φιγούρα σήμερα στο hip hop? Η αλήθεια είναι ότι το κριτήριο αποδοχής ενός καλλιτέχνη στην Ευρώπη είναι τελείως διαφορετικό από το αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών και ο Kanye West είναι μάλλον υπερβολικά αμερικανάκι, για να έχει την ίδια αναγνώριση στην Ευρώπη όπως στην πατρίδα του. Γιατί αυτή τη στιγμή στην άλλη πλευρά του ατλαντικού ο Mr West είναι ένα φαινόμενο.

Αφού κόντεψε να γδάρει το κόκκινο χαλί στην τελετή των 47^ων Grammys ανεβοκατεβαίνοντας διαρκώς για να παραλάβει τα βραβεία του, για το καλύτερο rap track, το καλύτερο rap album, το καλύτερο r’n b track, αποτέλεσμα φυσικά των τρελών πωλήσεων του ντεμπούτου του The College Dropout, την καθημερινή του προβολή στο Mtv, την sold out περιοδεία του σε στάδια και όλων των σχετικών υπερβολών της μουσικής βιομηχανίας, έφτασε η στιγμή να ξεφύγει από τα “στενά” όρια του δημοφιλούς μουσικού, να γίνει εξώφυλλο στο Time και να θεωρείται από το ίδιο έντυπο, ως ένας από τους 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Και όλα αυτά θα ακούγονταν ως απολύτως φυσιολογικά για τύπους όπως ο 50 Cent ή ο Eminem, αλλά ο Kanye West είναι αρκετά περίεργη περίπτωση.

Με τους όρους της πρόκλησης να έχουν αντιστραφεί στην mainstream rap κοινότητα, ο West είναι προφανώς ότι πιο προκλητικό κυκλοφορεί στο χώρο. Μεγαλωμένος σε εύπορο περιβάλλον, καλός μαθητής με προοπτικές να ακολουθήσει την ακαδημαϊκή καριέρα της μαμάς του, μπήκε στη μουσική παραγωγή, όχι ως αντίδραση στον πρότερο ξενέρωτο βίο του, ούτε ως το καπρίτσιο ενός πλουσιόπαιδου, αλλά ως μία λογική εξέλιξη, μέσω σπουδών σε art school και μαθημάτων μουσικής. Χωρίς να φέρει το πραγματικό ή fake βάρος των εμπειριών του δρόμου, χωρίς να έχει πουλήσει στη ζωή του ναρκωτικά (τς! τς!), με ντύσιμο που παραπέμπει σε υποψήφιο για μία καλόμισθη θέση σε μεγάλη εταιρεία, προσγειώθηκε από τον αποστειρωμένο πλανήτη του στον πλανήτη του hip hop στις αρχές των 00’s και καθιερώθηκε σύντομα ως παραγωγός με πλέον αναγνωρίσιμο και ευκολοάκουστο ήχο.

Η συνταγή του εξαιρετικά απλή. Η λιτή χρήση γνωστών επιτυχιών ως πρώτη ύλη, η μικρότερη το δυνατόν παραμόρφωση τους για να παραμένουν αναγνωρίσιμες και η πανέξυπνη χρήση ρυθμών. Η καριέρα του West εκτινάσσεται με την συνεργασία του με τον Jay-Z και στην πορεία αποφασίζει να αναλάβει ο ίδιος και το ρόλο του MC. Το The College Dropout συνεχίζει στο ύφος που έχει καθιερώσει τον West ως παραγωγό και σε πολύ μικρό διάστημα έρχεται και το Late Registration, με τον West να μην δείχνει να αγχώνεται ιδιαίτερα από το βάρος της επιτυχίας του προκατόχου.

Για μία ακόμη φορά δεν ζορίζεται ιδιαίτερα να ψάξει στα άδυτα της δισκοθήκης του, για να ανασύρει τα κατάλληλα samples. Αυτά τα αφήνει για άλλους, ως επί το πλείστον λευκούς συναδέλφους του, που δεν διαθέτουν το άγγιγμα του Μίδα όπως ο ίδιος. Το Move on up του Curtis Mayfield αποκτά νέα πνοή ως Touch the sky, όπως και το Home is where the hatred is του Gil Scott-Heron ως My way home. O West χτίζει τα κομμάτια με τον πλέον ασφαλή τρόπο και πάνω στις πλέον στέρεες βάσεις, αλλά έχει την εκπληκτική ικανότητα του να βάζει το κάθε πράγμα στο σωστό σημείο και το αποτέλεσμα να στέκει πολύ άνετα απέναντι στο κλασικό υλικό της πρώτης ύλης. Κατά κάποιο τρόπο το Late Registration ακούγεται ως ένα εκπληκτικό soul classics cover album.

Πάνω στο I got a woman του Ray Charles και με τη συμμετοχή του περσινού Ray Charles, Jamie Foxx, o West προσθέτει άκρως εθιστικά beats και παιχνιδιάρικα παραμορφωμένα πνευστά, δημιουργώντας ένα soul-disco μίγμα σε κατάσταση βρασμού, ικανό να κάνει και την κούπα σας με το τσάι να κουνιέται νευρικά πάνω στο πιατάκι της. Η προφανής επιλογή των samples υπάρχει και στο Diamonds from Sierra Leone το πρώτο single του album, το οποίο βασίζεται στο (πόσο πιο κλασσικό πια;) Diamonds are forever του John Barry με την απαστράπτουσα Shirley Bassey.

Ο West που αρέσκεται να διχάζει με το “που να τον κατατάξουμε;” attitude δεν θα μπορούσε να ακολουθήσει διαφορετική κατεύθυνση και στις στιχουργικές του τοποθετήσεις. Το να αναφέρεται στο αιματηρό εμπόριο διαμαντιών της Sierra Leone μέσα από ένα James Bond theme, προκαλεί σύγχυση, από τη στιγμή που είναι προφανές ότι δεν υπάρχει ο παραμικρός σαρκασμός απέναντι στο αρχικό θέμα. Στιχουργικές τοποθετήσεις που έχουμε συνηθίσει να ακούμε μια χαρά δια στόματος Dead Prez π.χ, ακούγονται ελαφρώς προκλητικές από το μαμμόθρεφτο πλουσιόπαιδο. Το οποίο φυσικά δεν χάνει και την ευκαιρία να επαίρεται για αυτήν του την καταγωγή, είτε με τις διαρκείς αναφορές στην κολεγιακή ζωή (χαρακτηριστικό τα εξώφυλλα και των δύο album του), είτε μέσα από κομμάτια αφιερωμένα στη υπερπροστατευτική μαμά του (η οποία προσπαθούσε να τον αποτρέψει να τρέχει σε συναυλίες και όταν δεν το κατάφερνε πήγαινε και αυτή μαζί του). Στο τρυφερό Hey mama, ο West, ως το παιδί που κάθε μαμά θα ήταν υπερήφανη να έχει, ραπάρει: Can I cry please? Gimme a verse of “You’re so beautiful to me”.

Όταν αποφασίζει να γίνει pop ο West το καταφέρνει ακόμη καλύτερα και από τους γιαπωνέζους της Bungalow Records, επιλέγοντας τα πλέον γλυκανάλατα θέματα, όπως στο προαναφερθέν Hey mama, ή στο We major, το οποίο θυμίζει έντονα το “Love Boat”, εκείνη τη σειρά στην οποία όλοι αγαπούσαν όλους και εμείς τη γιαγιά μας, που παρακολουθούσαμε παρέα.

Πέραν από την προφανή πανέξυπνη επιλογή θεμάτων, ο West έκανε και την πλέον ενδεδειγμένη επιλογή παραγωγού, επιλέγοντας τον Jon Brion, ο οποίος είχε ασχοληθεί με καλλιτέχνες όπως ο Rufus Wainwright και η Fiona Apple και ελάχιστα με hip hop. Ο Brion έχει δώσει το κάτι παραπάνω σε σχέση με το The College Dropout, κάνοντας τον ήχο περισσότερο μεστό με αρκετά πιο εκτεταμένη χρήση οργανικών μέσων.

Η καθολική αποδοχή του rap και η είσοδος του κυρίως σε λευκά ακροατήρια συνδυάστηκε με έναν άνευ όρων εκφυλισμό του κινήματος. Και μπορεί η Βρετανία να έχει βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στο mainstream και την πιο ανανεωτική προσέγγιση του rap, με καλλιτέχνες όπως ο Dizzee Rascal και ο Roots Manuva, αλλά για τις Ηνωμένες Πολιτείες, που αποτελούσαν εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη των πλέων φαιδρών φαινομένων στο χώρο, όπως το gangsta rap και οι διαμάχες ανατολικής-δυτικής ακτής, το να παίρνει τα ηνία ο Kanye West είναι σίγουρα αισιόδοξο. Τώρα το κατά πόσον είναι αυτός και μόνον αυτός και μετά από αυτόν το χάος, όπως ο ίδιος άνετα δηλώνει, ε, θέλει σκέψη πριν του απαντήσεις…τουλάχιστον μέχρι τις 6 Δεκεμβρίου που κυκλοφορεί το καινούριο των Outkast!

Γιώργος Γαλάνης