AMOK ATOMS FOR PEACE XL RECORDINGS 3/4/2013

Πριν αρκετά χρόνια οι Kraftwerk τραγουδούσαν περήφανα με μια στυγνή, ανέκφραστη και σχεδόν ειρωνική απεικόνιση στο πρόσωπό τους: “I’m the operator with my pocket calculator. I’m adding and subtracting…”. Μια ψυχρή εξομολόγηση στις απαρχές της δεκαετίας του ’80, ένας οιωνός για το τί πραγματικά θα σηματοδοτούσε για τις μάζες η τεχνολογική επανάσταση. Και το ερώτημα που τελικά τίθεται είναι με ποιο τρόπο και σε τί βαθμό θα την υιοθετούσε μια δυτικότροπη κοινωνία. Εν τέλει, κατά πόσο θα κατέληγε να είναι μια εγγενής έννοια στον ανθρώπινο νου.

Δεν ξέρω τί πραγματικά μπορεί να άλλαξε από τότε. Ίσως να συντελέστηκε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, δίχως δισταγμό και ουσιαστική συνείδηση της υποτιθέμενης εξελικτικής μας προόδου. Το μόνο σίγουρο, χωρίς αμφιβολία, είναι ότι ο άνθρωπος αναμείχθηκε με την μηχανή. Διατελέστηκε μια σχέση αλληλεπίδρασης και διαμόρφωσης του ανθρώπινου ψυχισμού με βάση την ίδια την πορεία του τεχνολογικού αντικειμένου. Μια συμπόρευση που έδειχνε τα σημάδια ταύτισης να δημιουργούν μια ιδιόμορφη σχέση, πολλές φορές εις βάρος της ανθρώπινης παρουσίας. Ένας δεσμός που έθετε έμμεσα στο περιθώριο το άτομο, είτε μέσω της αποτυχίας ελέγχου του περιβάλλοντός του, είτε μέσω της υπονόμευσης μιας άμεσης επικοινωνίας, με τον εαυτό του και τους άλλους.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, o Thom Yorke με τον δεύτερο στην ουσία προσωπικό του δίσκο, καταφέρνει να ελέγξει το περιβάλλον και τις συνθήκες δημιουργίας ενός σύγχρονου καλλιτεχνήματος, στον βαθμό που αυτός επιθυμεί. Συγχρόνως, να ορίσει με έναν ρηξικέλευθο τρόπο τη δημιουργική σχέση μεταξύ ενός μηχανήματος και της ανθρώπινης ιδιοφυίας. Μπορεί, ναι μεν, εδώ και λίγα χρόνια η τεχνολογία να επιδρά και να μορφοποιεί κάθε έμπνευση του Yorke, δεν καταφέρνει όμως ποτέ να της επιβληθεί ή να την οδηγήσει με κάποιο δόλωμα στην απώλεια του ανθρώπινου μορφασμού της. Η εκφραστικότητα του δημιουργού διατηρείται αναλλοίωτη και το πιο σημαντικό, επωφελείται των σύγχρονων τεχνολογικών μουσικών εφαρμογών.

Και πώς ακριβώς επωφελείται;

Με τον εμπλουτισμό ηχητικών πηγών που δεν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν από συμβατικά ηλεκτρακουστικά όργανα. Μπορεί ο εγκέφαλος σου να δονείται όταν ακούει ένα κομμάτι πρώιμων Radiohead, δημιουργούνται όμως νέες προοπτικές όταν θα περιφερθείς στα μονοπάτια του “Default”, του “Amok” ή του “Before your very eyes” (ή οποιασδήποτε στιγμής του “The King of Limbs”). Καταλαβαίνεις τέλος πάντων, πώς είναι να ακούς μια μηχανή υπάκουη σε ένα συναίσθημα. Ένα οξύμωρο σχήμα. Αυτό μάλλον είναι και το μεγαλύτερο κατόρθωμα των προσωπικών εγχειρημάτων του T. Yorke, πάντα υπό την επίβλεψη του μόνιμου συνοδοιπόρου-παραγωγού, Nigel Godrich.

Στο “Amok” γενικότερα, βλέπουμε το αποτέλεσμα μιας εγκεφαλικότερης και πολυπλοκότερης προσέγγισης. Σίγουρα, πιο σύνθετος και πολυεπίπεδος σε σχέση με το “The Eraser”. Οι ηλεκτρονικές του εφευρέσεις, οι συγκοπτόμενοι ρυθμοί και τα “ζεστά”, μελωδικά πληκτροφόρα, είναι αυτά που το καθιστούν άξιο διάδοχο της πρώτης απόπειρας.

Ωστόσο, η συναισθηματική και πιο λυρική προσέγγιση του προκατόχου, καθιστούν το “Amok” υποδεέστερο σε κάποια σημεία. Και αυτό, γιατί η πλειοψηφία των κομματιών ήταν γραμμένα σε ένα πιάνο ή μια κιθάρα, έχοντας αργότερα υποστεί την προσταφαίρεση και τον εμπλουτισμό με “μπλιμπλίκια”.

Το “Amok”, είναι λοιπόν ένας καθαρόαιμος και απρόβλεπτα ζωντανός dubstep δίσκος (Burial τρέμε), παιγμένος και χρωματισμένος σποραδικά με πιο αναλογικά όργανα, όπως μια κιθάρα, ένα μπάσο και ντραμς. Όσο και αν τον διατρέχουν υποχθόνια διακριτικές πινελιές από Afrobeat ρυθμούς του ‘70, οι αμελητέες (σε ποσότητα και βαρύτητα) μπασογραμμές του Flea, αποσπασματικά αρπίσματα κιθάρας και εμπνευσμένα φωνητικά που εξιστορούν ανθρώπινες ιστορίες, τόσο η σύλληψη και η αντίληψη του δίσκου, όσο η προοπτική και η αισθητική του εξακολουθούν να είναι πιο ηλεκτρονικά από ποτέ.

Κάπως έτσι φτιάχνεται πρωτοποριακή ηλεκτρονική μουσική δωματίου, γραμμένη για μια φωνή και ένα laptop. Με μια κάθετη γραμμή ψηφιακού προγράμματος ηχογράφησης να σαρώνει με “ενθουσιασμό” και “υπερηφάνεια” τις λούπες, τα εικονικά synths και μαζί τις φωνητικές γραμμές του Thom Yorke, ως προϊόν αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου-μηχανής.

Χάρης Αποστολόπουλος